ارکـان تـربیـت دینـی بـانـوان(2) (الرحمن/ 70-78)

بسم الله الرحمن الرحیم

قال الله العظیم:

«فِيهِنَّ خَيْرَاتٌ حِسَانٌ»؛­درآنها زنانی نیکو سیرت و زیبا صورت‌اند...

«تَبَارَكَ اسْمُ رَبِّكَ ذِي الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ»* سودمند وبا برکت است نام ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺑﺎ ﺷﻜﻮﻩ ﻭ ﺍﺭﺟﻤﻨﺪﺕ.­ ­ ­­(۷۰-٧٨ الرحمن)

­

ارکـان­ تـربیـت دینـی بـانـوان(2)

رکن دوم: زیبا شناسی

­همانطور که در درس قبل گذشت " خَيْرَاتٌ حِسَانٌ " ­تعبیر بسیار جامعی است در توصیف تعالی زنان که -می‌تواند مبنای شناسایی مسیر رشد و کمال یابی آنان باشد رکن اول ( خیر شناسی) به طور مختصرمعرفی شد

و اینک رکن زیبا شناسی را بیشتر تبیین می‌کنیم:

­نکته اول: زیبایی ؛ در لغت به معنای خوبی و نیکویی،حُسن ،جمال، ظرافت و قشنگی است و در تعریف گفته شده ،عبارت است از: نظم و هماهنگی که همراه عظمت و پاکی در شیئ وجود دارد و عقل و تخیل و تمایلات عالی انسان را تحریک می‌کند .گفته می‌شود زیبایی امری نسبی است و دارای انواعی است.

زیبایی محسوس و معقول . زیبایی محسوس مانند: زیبایی یک گل یا زیبایی طاووس.اما زیبایی معقول که با عقل قابل ادراک است نه با حس مانند: زیبایی صدق ،ادب، عدالت، تقوا ،ایثار و خدمت و... برخی معتقدند زیبایی معقول همان است که از آن به (حُسن عمل) یاد می‌شود. قرآن حکیم از زیباسازی موارد ذیل خبر داده است:

- زیباسازی آسمان ها و زمین: " إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِزِينَه الْكَوَاكِبِ" همانا ما آسمان دنیا را به زیور ستارگان آراستیم. (صافات/٦)

"إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِينَه لَّهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا "ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ [ ﺍﺯ ﺩﺭﺧﺖ ، ﻧﺒﺎﺕ ، ﺣﻴﻮﺍﻥ ، ﺩﺭﻳﺎ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺁﺛﺎﺭ ] ﺭﻭﻱ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ ، ﺯﻳﻨﺖ ﺯﻣﻴﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﻢ ﺗﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻛﻨﻴﻢ...­ ­ ­ (کهف/٧)

-زیبایی خلقت انسان:

" لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ" که ما انسان را در نیکوترین نظم واعتدال وارزش آفریدیم. (تین/٤)

"... وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ ..."ﻭ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺻﻮﺭﺕﮔﺮﻱ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺻﻮﺭﺕ‌ﻫﺎﻳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﻴﻜﻮ ﺁﺭﺍﺳﺖ . (تغابن /٣)

-زیبایی همه اشیاء عالم:

"الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ "ﻫﻤﺎﻥ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﺁﻓﺮﻳﺪ ﻧﻴﻜﻮ ﺳﺎﺧﺖ .(سجده/٧)

پس می‌توان گفت خداوند متعال نهایت زیبایی را در عالم به کار برده است پس حسن و زيبايى دائر مدار خلقت است، هم چنان كه خلقت دائر مدار حسن مي‌باشد، پس هيچ خلقى نيست مگر آنكه به احسان خدا حسن و به­اجمال او جميل است، و بعكس هيچ حُسن و زيبايى نيست مگر آنكه مخلوق او، و منسوب به او است.

خداوند از انسان‌ها انتظار دارد که نظیر پروردگار خود زیبا آفرین و زیباساز باشند و با همین مسأله آنان را می‌آزماید می‌فرماید:الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاه لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا .(ملک/٢)

نکته دوم:­ "زين" به معناي زيبايي و نيكويي است؛ خواه در امور مادي باشد؛ مانند:

"وزَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِمَصابيح"يا معنوي، مانند :«"حَبَّبَ إلَيكُمُ الايمانَ وزَيَّنَهُ في قُلوبِكُم" ­­­(حجرات/۷)

با توجه به آیه سوره حجرات می‌توان گفت که زینت و زیبایی مؤمن به ایمان او و محبت به خوبی‌ها و نفرت از بدی‌هاست. با عنایت به کلام الهی باید گفت روح و جسم انسان با زیبایی پیوند عمیق دارد، تجربه نشان می‌دهد که در این میان خانم‌ها با توجه به لطافت و رأفت بیشتر به این امر می‌پردازند.حال سئوال مهم این است که زیبایی دوستی یک زن در چه شرایطی می‌تواند برای او عامل رشد و کمال شود؟ برای فهم مطلب یک مثال قرآنی را مرور می کنیم: هدهد در مورد ملکه سبا و قومش اینگونه خبر می‌دهد:

"وَجَدتُّهَا وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِن دُونِ اللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُم" اﻭ ﻭ ﻗﻮﻣﺶ ﺭﺍ ﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ­ﺟﺎﻱ ﺧﺪﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪ ﺳﺠﺪﻩ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺷﻴﻄﺎﻥ ، ﺍﻋﻤﺎﻝ ( ﺯﺷﺘﺸﺎﻥ ) ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻧﺎﻥ ﺁﺭﺍﺳﺘﻪ (نمل/٢٤)

برطبق آیه شریفه باید گفت: شیطان از قوه واهمه انسان استفاده کرده ، اعمال زشت را زیبا جلوه می‌دهد و آدمی خیال می‌کند که کارش زیباست در حالی که این‌گونه نیست. شیطان شرک را برایشان زیبا نشان داد و توحید را از آن ها پنهان کرد. بدآموزی شیطان می‌تواند این گونه باشد که آفتاب است که همه این گیاهان را می‌رویاند و بذرها و هسته‌های نهان را آشکار می‌کند و اگر آفتاب نباشد آنها سر بر نمی‌آورند پس شایسته سجده است.

آنگاه که ادامه قصه را در سوره نمل دنبال می‌کنیم می‌بینیم این بانو از این زیبایی شیطانی گذر کرده و به زیبایی حقیقی پیوند می‌خورد­ خداوند درجریان ورود ملکه سبا به محضر سلیمان می‌فرماید:

"قَالَتْ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي وَأَسْلَمْتُ مَعَ سُلَيْمَانَ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ"ملکه صبا گفت: پروردگارا ! قطعاًمن به خود ستم کردم، ﺍﻳﻨﻚ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ، ﺗﺴﻠﻴﻢ (ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺣﻜﺎم)ﺧﺪﺍ ، ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎﻥ ﺷﺪم .(نمل/ ٤٤)

بانویی با عظمت و شکوه سلطنتی بتواند از آن دره سقوط شیطانی خودش را رها نموده و موحد گردد بسیار عجیب است. ایشان برای پذیرش توحید حتی تقاضای معجزه و برهان نمی‌کند!! زیبایی عقلانیت در کلام ایشان موج می‌زند می‌گوید همانگونه که حضرت سلیمان تسلیم و منقاد پروردگار عالمیان است من هم تسلیم­ هستم بانویی زیبا شناس و عاطفه مند که علاوه بر نجات خود جامعه خود را موحد نمود.

نکته پایانی: "تَبارَكَ اسْمُ رَبِّكَ ذِي الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ" اين آيه ثنايى است جميل براى خداى تعالى، ­چگونه دو نشاه دنيا و آخرت مالامال از نعمت‌ها و آلاء و بركات نازله از ناحيه او شده و رحمتش سراسر دو جهان را فرا گرفته، با همين بيان روشن مى‌شود كه مراد از" اسم متبارك خداى تعالى" همان رحمان است، كه سوره با آن

آغاز شده، و كلمه" تَبارَكَ" كثرت خيرات و بركات را معنا مى‌دهد و جمله‌: " ذِي الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ"

­اشاره به اين است كه: خداى سبحان خود را به اسمايى حسنى نام‌گذارى كرده است پس خداى تعالى هم اگر خلقى را بيافريد و نظامى در آن جارى ساخت بدين جهت كه داراى صفتى بود كه اقتضاى چنين افعالى را داشت.