قال الله العظیم :
وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِیٍّ إِلاَّ إِذا تَمَنَّى أَلْقَى الشَّیْطانُ فی أُمْنِیَّتِهِ فَیَنْسَخُ اللَّهُ ما یُلْقِی الشَّیْطانُ ثُمَّ یُحْکِمُ اللَّهُ آیاتِهِ وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیمٌ
ما هیچ رسول وپیامبری را پیش از تو نفرستادیم مگر اینکه هرگاه آرزو می کرد ( وطرحی برای پیش برد اهداف الهی خود می ریخت ) شیطان القائاتی در آن می کرد ، اما خداوند القائات شیطان رااز میان می برد سپس آیات خودرا استحکام می بخشید وخداوند علیم وحکیم است .
لِیَجْعَلَ ما یُلْقِی الشَّیْطانُ فِتْنَه لِلَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْقاسِیَه قُلُوبُهُمْ وَ إِنَّ الظَّالِمینَ لَفی شِقاقٍ بَعیدٍ
هدف ازاین ماجرا این بود که خداوند القای شیطان راآزمونی برای آنها که در قلبشان بیماری است وآنها که سنگدلند قرار دهد وظالمان در عداوت شدیدی دورازحق قرارگرفته اند .
وَ لِیَعْلَمَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَیُؤْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ وَ إِنَّ اللَّهَ لَهادِ الَّذینَ آمَنُوا إِلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ.
این حقی است از سوی پروردگارتو، درنتیجه به آن ایمان آورند ودلهایشان دربرابرآن خاضع گرددوخداوند کسانی راکه ایمان آوردند بسوی صراط مستقیم هدایت می کند. (حج52-54)
القائات شیطانی از موانع تربیت
نکات مورد توجه آیات:
شیطان ، همواره مانع تحقق یافتن وبه ثمرنشستن تلاش های رسولان الهی است .
حکمت آزاد گذاشته شدن شیطان از سوی خداوند ، برای القای شبهات پیرامون آیات الهی ، این است که افراد بیماردل و قسی القلب آزمایش شوند وکسانی که از نعمت معرفت ودانش برخوردارند با آرامش خاطر به آن ایمان بیاورند .
نکته اول : مردم در برابر وسوسه های شیطان چند دسته اند :
1) افرادی وسوسه شیطان در روحشان کار سازاست "یوسوس فی صدور الناس "
2) بعضی ها شیطان باآنها تماس می گیرد ولی فورا متوجه می شوند واورا طرد می کنند
... مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ (201 اعراف )
3) گروهی شیطان همیشه با آنهاست ... شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرینٌ (36 زخرف )
پیامبران الهی جزء هیچ یک ازاین سه دسته نیستند شیطان درانبیاء اثری ندارد ولی دراهداف آنهاوسوسه می کند
"وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِیٍّ إِلاَّ إِذا تَمَنَّى أَلْقَى الشَّیْطانُ فی أُمْنِیَّتِهِ"
واژگان " تمنی "و " امنیته " به دومعنا در این جابه کار رفته است :
1) آرزو 2) تلاوت وقرائت
باتوجه به معنای اول یعنی هرگاه پیامبران آرزو می کردند و طرحی برای پیشبرداهداف خود می کشیدند شیطان در آن القائاتی وارد می کرد .
باتوجه به معنای دوم آیه می گوید : تمام پیامبران پیشین به هنگامی که کلمات خداوند رابر مردم می خواندند شیاطین در لابلای سخنان آنها القائاتی می کردند ومطالبی برای انحراف افکار عمومی در لابلای آن می گفتند.
اما خداوند پیامبران خودرا دربرابر هجوم القائات شیطانی تنها نمی گذارد ،القائات شیطان رااز میان می برد وسپس آیات خودرا استحکام می بخشد."فَیَنْسَخُ اللَّهُ ما یُلْقِی الشَّیْطانُ ثُمَّ یُحْکِمُ اللَّهُ آیاتِهِ"
این کار برای خدا آسان است چراکه خداوند علیم وحکیم است" وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیمٌ"
نکته دوم : این القائات شیطانی مصلحتی دارد وآن این است که مردم عموما بوسیله آن آزمایش می شوند "لِیَجْعَلَ ما یُلْقِی الشَّیْطانُ فِتْنَه"
دلهای مردم بر سه نوع است : سالم ، بیمار ، وسخت
دلهای بیمار وسخت آن چه راشیطان تلقین می کند می پذیرد ودر نتیجه مردمانی حق ستیزند و غیرقابل آشتی با آیات وحی ورسولان الهی می شوند ونام شان در لیست ظالمان وستمگران ثبت می گردد .
" فِتْنَه لِلَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْقاسِیَه قُلُوبُهُمْ " مرض قلب یعنی کسی که درعقاید حقه که هیچ شکی در آنها نیست شک کند و قلب مریض آن قلبی است که خیلی زود حق راتصور می کندولی دیر به آن معتقد می شود.
قساوت قلب به معنای صلابت وغلظت وخشونت است. دقت کنید عواطف رقیق مانند خشوع ، رحمت ، تواضع ومحبت قلب را ادراک معانی حقه یاری می دهد اما قلب قسی وسخت معارف دین را دیر تصور می کند ودیرهم به آن معتقد می گردد اما هر دوقلب ( مریض وقسی ) وسوسه های شیطانی راخیلی زود باور می کنند .
نکته سوم : در مقابل این دو گروه اهل دانش ومعرفت برخوردار از دلی سالم وقلبی نرم هستند وزمینه مناسب برای گرایش به حق وپذیرش آن را دارند" وَ لِیَعْلَمَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَیُؤْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ"
انسان های عالم وآگاه حق را از باطل تشخیص می دهند وتوانایی جداکردن برنامه های الهی رااز القائات شیطانی داشته وبه حقانیت دستورات الهی ایمان آورده ودلهایشان در برابر آن تسلیم است " فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ "
البته خداوند عزوجل این مؤمنان آگاه وحق طلب را دراین مسیر پر خطر تنها نمی گذارد وبه سوی صراط مستقیم هدایت می کند" وَ إِنَّ اللَّهَ لَهادِ الَّذینَ آمَنُوا إِلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ"