اهداف و آرمان های فرهنگی در منظومه اندیشه ای امام خمینی رحمه الله و رهبر معظم انقلاب

با عنایت اهمیت و لزوم شناخت و آشنایی مخاطبان با اهداف و آرمان های فرهنگی امام خمینی (رحمه الله) و مقام معظم رهبری(حفظه الله) و نقشی که این شناخت می تواند در جامع نگری و غنا بخشیدن به محتوای سیاست گذاری های رسانه ای و برنامه سازی ایفا کند، در این قسمت تلاش شده است با استناد به مجموعه پیام ها، سخنرانی ها و بیانیه های حضرت امام رحمه الله که در کتاب تحولات اجتماعی و انقلاب اسلامی جمع آوری و ضبط شده است و فرمایش های رهبر انقلاب، رئوس کلی اهداف و آرمان های فرهنگی ایشان دسته بندی و آورده شود:

انسجام اسلامی: حفظ و تقویت وحدت ملی و انسجام اسلامی؛

فرهنگ اسلامی و ایرانی: تقویت فرهنگ اسلامی و ایرانی و تحقق الگوی هویت اسلامی و ایرانی؛

مسئولیت پذیری: تقویت اعتماد عمومی و احساس تعهد، مسئولیت پذیری در جامعه؛

صیانت فرهنگی: صیانت از استقلال فرهنگی و اقتصادی کشور در قبال برنامه ریزی و دست اندازی بیگانگان؛

مقابله با شبیخون و ناتوی فرهنگی: پیشگیری از بروز بحران و آسیب های فرهنگی و هویتی در کشور با اولویت بخشی به اقدامات پیشگیرانه و نرم افزارانه در عرصه فرهنگی؛

نهادینه سازی فرآیند فرهنگ سازی و فرهنگ پذیری در جامعه؛

آگاه سازی ملت: ملت ها را آگاه سازید؛

افشای نقشه دشمنان: نقشه های شوم و خانمان سوز استعمارگران را برملا نمایید؛

تلاش برای معرفی اسلام: در شناسایی اسلام بیشتر جدیت کنید؛

آموزش و کاربست تعالیم الهی: تعالیم مقدس قرآن را بیاموزید و به کار ببندید؛

تبلیغ و معرفی اسلام به جهانیان: با کمال اخلاص در نشر و تبلیغ و معرفی اسلام به ملل دیگر بکوشید؛

اصلاح مراکز آموزشی و تربیتی خاصه رادیو و تلویزیون و به ویژه حوزه و دانشگاه: اهمیت این مراکز به سبب ایفای نقش های اساسی از جمله تبلیغی، تربیتی و آدم سازی است؛

ریشه کن سازی فساد: همه عوامل فساد و مهم تر اینکه همه انگیزه های فساد در زمینه های اجتماعی و اقتصادی ریشه کن شود. مبارزه با فساد می کنیم، فحشا را قطع می کنیم؛

مقابله با فرهنگ غربی: از بین بردن آثار و مفاسد فرهنگ غربی جزو اهداف انقلاب است؛

ترویج اسلام: محتوای اسلام در همه عرصه های جامعه ظاهر شود. هر کجا قدم گذاشته شود اسلام باشد؛

پایه گذاری نهضت الهی در ایران: نهضت ایران نهضت الهی بود؛

بسیج مردمی: مردم به عنوان اسلام و به عنوان احکام اسلام به خیابان ها ریختند؛

اسلامی سازی دانشگاه ها: ما می خواهیم جمعیتی نورانی پیدا کنیم. دانشگاه ما علمش، اخلاقش، عملش نورانی باشد.

انسان سازی: انقلاب مقدمه ای است برای اینکه یک ملت انسان پیدا شود. به دنبال ملتی هستیم که روح انسانیت در آن است پیدا شود. باید انسان ها درست بشوند. اگر انسان درست شد همه چیز درست می شود؛

عمل به احکام الهی: با رأی به جمهوری اسلامی آرمان های اسلام تحقق پیدا نمی کند. دنبال این رأی باید عمل شود. احکام شرع در دادگستری، بازار، فرهنگ، مدارسی تحقق پیدا کند؛

اجرای قوانین الهی:همه قوانین اسلام باید تحقق پیدا کند ان شاء الله؛

تحول جامعه بر مدار دین: همه باید جوری بشود که وقتی یک کسی وارد شد ببیند که در مملکت اسلامی وارد شده است؛

قانون گرایی و ترویج اخلاق: به گونه ای باید عمل شود که نه گران فروشی و اجحاف باشد نه دروغ، نه تقلب، نه کاغذبازی و... . قانون اساسی محترم و شاخص محوری نظارت و ارزیابی است؛

تحول فرهنگی: باید فرم غربی به فرم اسلامی برگردد؛

خودباوری و بازگشت به خویشتن: باید توجه داشته باشیم که ما خودمان کی هستیم و چی هستیم و مملکت ما احتیاج به چی و کی دارد؟ افراد باور دارند که خواستن، توانستن است، امیدوارند و یأس به خود راه نمی دهند. افراد باور دارند که باید خودشان و قدرت خودشان را بشناسند، به خودشان تکیه کنند، به مفاخر خودشان رجوع کنند و نسبت به موفقیت امید داشته باشند؛

تغییر از درون: ما باید خودمان را تغییر بدهیم تا بتوانیم سرپای خود بایستیم؛

ترویج معنویت: اعتلا به این نیست که شکم ما پر باشد، اعتلا به این است که ما مسلمانان را و مکتبمان را به پیش ببریم؛

امید به آینده: ما رو به اعتلا هستیم و بشر را رو به اعتلا خواهیم برد. افراد دارای استقلال فکری و روحی هستند، نمی ترسند، خود را نمی بازند؛

بازسازی فرهنگی (انقلاب فرهنگی): مقصد ما این است که این کشور آفت زده، غرب زده و سلطنت زده را به اسلام برگردانیم. مقاصد ملت شریف ایران در رأس آن روحانیت معظم برای چیزی جز دفع مفاسد دوران شاهنشاهی ستم پیشه و اجرای احکام اسلام و رواج فرهنگ غنی اسلامی در جمیع نهادها نبوده و نخواهد بود؛

توسعه دین اسلام: ما بر سر شهر و مملکت با کسی دعوا نداریم، ما تصمیم داریم پرچم «لا اله الا الله» را بر قلل رفیع کرامت و بزرگواری به اهتزاز درآوریم. همه مقدمه بوده، مقصد اسلام است. منشأ ارزش های اصیل و الگوها و قواعد رفتار فردی و اجتماعی، اسلام و قرآن است. احکام اسلام در آن جاری می شود و هنجارهای دینی در آن رعایت می گردد؛

عدالت گرایی: مقصد اعلامی ما این است که حکومت عدلی مبتنی بر قوانین اسلامی حاصل شود؛

ترویج احکام الهی: سهم همه ما، همه شما و همه ملت و همه علمای اسلام این است که اسلام بر همه ابعاد تحقق پیدا کند؛

توجه به آزادی انسان: انسان محترم و آزاد است و حدود آزادی قوانین الهی است. آزادی به عنوان یکی از ارزش مندترین ارزش ها، نعمت بزرگ الهی، امانت الهی و بزرگ ترین موهبت الهی تلقی می شود؛

رعایت حقوق بشر: حقوق اولیه بشر از جمله استقلال، آزادی عقیده، آزادی بیان، آزادی مطبوعات، و آزادی رادیو و تلویزیون در جامعه متمدن تأمین و رعایت می شود؛

ارتقای جایگاه زن: زن دارای احترام، جایگاه و توانایی برابر با مرد است.

ترویج دین گرایی: دین نه تنها افیون ملت ها نیست بلکه مایه وحدت جامعه، حرکت و قیام مردم در برابر ظالمان و به زیر کشاندن قدرت مند ها و سبب احیای محرومان است؛

خدمت به مردم: خدمت به ملت و مملکت خدمت به خدا تلقی می شود؛

تزکیه جامعه: افراد مُزکَّی و تربیت شده هستند. اگر افراد یک ملت تزکیه و تربیت شده باشند آن ملت پیشرو است؛

بصیرت و آگاهی: اشخاص بیدار و آگاه اند و از خود و شخصیت خود غافل نیستند؛

تواضع و فروتنی: تواضع صفت افراد است و اشخاص نسبت به یکدیگر احساس فخر و برتری نمی کنند.

منبع: تحلیلی بر مؤلفه های فرهنگی در منظومه فکری امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، داوود میرمحمدی؛ تهیه کننده مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، قم، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهشهای اسلامی، 1393.(نسخه دیجیتالی)