اعظم رحمت آبادی[*]
زینب سادات مشیریان فراحی [**]
چکیده
عزاداری حسینی، عنوان یکی از آیین‌ها و مراسمات تعزیه‌ای است که هر ساله با آغاز ماه محرم هجری قمری با هدف بزرگداشت و اکرام واقعة عاشورای سال 61 ه.ق در میان مسلمانان و به ویژه شیعیان و در بسیاری از کشورهای جهان برگزار می‌گردد. این مراسم غالباً با اعمال و مناسک مختلفی چون نوحه‌سرایی، مرثیه‌خوانی، ذکر مصیبت‌ها و اندوه‌ها، دلاوری‌ها و رشادت‌های امام حسین علیه السلام و یارانش همراه است.
همان‌طور که می‌دانیم در طول تاریخ، جنگ‌ها و نزاع‌های بسیاری در اقوام و ملل مختلف با اهداف گوناگون روی داده که به جرأت می‌توان گفت اغلب آن‌ها سبب تخریب و فساد و تعدی به حقوق انسان‌ها بوده است. در حالی‌که قریب به یقین اکثر آن‌ها، هدف جنگ را دفاع از ارزش‌ها و نیز امری مقدس جلوه داده و علاوه بر آن مدعی ایجاد اصلاح و صلح نیز بوده‌اند!
دین اسلام نیز از سویی جنگ و جهاد را (با توجه به شرایط خاص آن) امری مقدس دانسته و به طور خاص واقعة عاشورا را به عنوان یک قیام ارزشمند معرفی و عزاداران حسینی را تحسین می‌کند و از سویی دیگر، خود را دین رحمت و پیام‌آور صلح و صفا معرفی کرده و بدان دستور می‌دهد. به این مناسبت در مقال حاضر مسائلی پیرامون ارتباط، تحقق و جمع‌پذیری جنگ و صلح در آن واحد مورد بررسي قرار گرفته در حالی‌که این دو مقوله در اذهان بشر، معمولاً در تضاد و تقابل با هم انگاشته مي‌شوند. به دنبال آن سهم و نقش عزاداری حسینی در گسترش و تبلیغ ارزش‌هایی مانند صلح جهانی مورد واكاوي قرار مي‌گيرد.
برای روشن شدن مسألة فوق، ابتدا مقدماتی در تعریف صلح بیان خواهیم کرد و سپس به بررسی اهداف واقعة عاشورا و عزاداری و ارتباط آن با گسترش صلح جهانی مي‌پردازيم.
واژگان کلیدی: عزاداری حسینی، عاشورا، الگو، عدالت، صلح جهانی.
[*]: مدرس و عضو هیئت علمی مؤسسه علمی- تحقیقی مکتب نرجس علیها السلام مشهد.
[**]: طلبة سطح دو مؤسسة علمی - تحقیقی مکتب نرجس علیها السلام مشهد (نویسند‌ه مسئول).