براساس آموزه های دینی، عالم برزخ عالمی است میان عالم طبیعت و قیامت که انسان بعداز زندگی دنیوی تا فرا رسیدن قیامت، در آن عالم خواهد ماند.
وجود چنین عالمی از دیدگاه شرع، ضروری است، علاوه بر این، در متون عرفانی و فلسفی وجود عالم برزخ به عنوان پیوند دهنده و حد وسط عالم ماده و عالم معنا، شناخته شده است.
براساس آثار شیخ اشراق، عالم برزخ در مرتبه ای از مراتب عالم مثال مقیّد و در قوس صعود جای دارد که صور خیالی آن عالم، معلول جهات فاعلیت نفس انسانی است.
مراد از برزخ شرعی نیز همین برزخ صعودی است که مرز مقدرّ معاد از آنجا شروع می شود. امّا این فیلسوف گران قدر، برای سعادت و شقاوت پس از مرگ، به تحقق جسم در بعضی مراتب و عدم ضرورت آن در تمام مراتب، معتقد است.
در این مقاله، نگاه شیخ اشراق به عالم برزخ و تبیین جایگاه نفوس پس از مرگ از دیدگاه آن حکیم با تاکید بر آیات و روایات مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
نویسندگان: رضا محمدنژاد، جعفر شانظری
منبع: اندیشه نوین دینی، سال سیزدهم، بهار 1396، شماره 48.