بِسم اللهِ الرحمنِ الرحیم
شهادت صدیقه طاهره سلام الله علیها تسلیت باد
عَنْ عَلِيٍّ علیه السلام عَنْ فَاطِمَه علیها السلام قَالَتْ قَالَ لِي رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله يَا فَاطِمَه مَنْ صَلَّى عَلَيْكِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ أَلْحَقَهُبِي حَيْثُ كُنْتَ مِنَ الْجَنَّه.
قال الله العظیم:
«وَ يَوْمَ الْقِيامَه تَرَى الَّذينَ كَذَبُوا عَلَى اللَّهِ وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّه أَ لَيْسَ في جَهَنَّمَ مَثْوىً لِلْمُتَكَبِّرينَ»؛
روز قیامت کسانی که بر خدا دورغ بستند روسیاه می بینی. آیا در دوزخ جایگاهی برای متکبران نیست؟
«وَ يُنَجِّي اللَّهُ الَّذينَ اتَّقَوْا بِمَفازَتِهِمْ لا يَمَسُّهُمُ السُّوءُ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛
خداوند کسانی را که تقوا پیشه کردهاند، همراه با کامیابیشان نجات میدهد، در حالی که هیچ بدی به آنان نرسد و ایشان اندوهگین نشوند.
خبـر مهّم مـربی، صورت ها به رنگ دل ها
بیشتر مباحث قرآنی پیرامون معاد جنبه تربیتی دارد. یکی از گزارشات مهم عرصه قیامت سپیدرویی و سیاه رویی است.
منشاء نورانیت در روز محشر عقیده سالم، اخلاق نیکو و عمل صالح میباشد. همچنان که سیه رویی برخاسته از عقیده باطل و ظلمتکده درون است. در سِّراین مطلب گفته شده است خداوند نور آسمانها و زمین است.
«اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض... » هر موجودی که با نظام آفرینش هماهنگ باشد، به وسیله نور خدا روشن میشود لذا انسان مؤمن نورانی است و به عنوان مقرب و وجیه نزد خداوند یاد میگردد.
هر موجودی که با نظام هستی همراه نباشد و بر خلاف آن حرکت کند به این معنا که کتاب خدا را طرد نموده و تارک ولایت باشد و معاند با پیامبر صلی الله علیه وآله و اهل بیت علیهم السلام باشد باطنش ظلمانی بوده و این تاریکی در قیامت آشکار میگردد یعنی صورتش به رنگ قلبش در میآید.
نکته اول: آیه اول میفرماید: در روز قیامت کسانی که دورغ بر خدا بستند رو سیاه میبینی؛ «وَ يَوْمَ الْقِيامَه تَرَى الَّذينَ كَذَبُوا عَلَى اللَّهِ وُجُوهُهُمْ»؛ دروغ بستن به خدا نمونههای بسیار دارد. از جمله: برای خدا شریک قرار دادن، خدا را به چیزی شبیه کردن، فرشتگان را فرزند خدا دانستن، کار زشت خود را به خدا نسبت دادن، تحریف و بدعت در قوانین الهی و... البته باید گفت که مفهوم «كَذَبُوا عَلَى اللَّهِ» وسیع و گسترده بوده و شامل مواردی بیش از این میشود.
نکته دوم: در ادامه آیه سرنوشت کسانی را که خود بزرگ بین بوده و در برابر دعوت به آیین خدا استکبار ورزیدند بیان کرده می فرماید: میبینی که صورتها سیاه است؛ «وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّه»
سفیدی و سیاهی دو قسم است: قسم اولِ آن طبیعی است که محصول خصوصیت های اقلیمی است و تأثیری در فضلیت ورذیلت انسان ندارد از این رو بلال حبشی از مفاخر اسلام به شمار میرود.
قسم دوم آن کسبی و اختیاری است که محصول حسنات وسیئات در عقاید اخلاق و اعمال است و همین معنا در قیامت ظهور میکند و افراد از لحاظ رنگ بدن و چهره دو صنف بوده و چنین رنگی سند فضلیت یا رذیلت - محسوب میشود.
روسیاهی دروغگویان «الَّذينَ كَذَبُوا» در قیامت نشانه ذلت و خواری و رسوایی آن هاست در عرصه محشر اسرار نهان آشکار میگردد و اعمال و افکار تجسم مییابد. آن هایی که در این دنیا قلب هایی سیاه و تاریک داشتند و اعمالشان همچون افکارشان تیره وتار بود در آنجا این حال درونی آن ها به برون منتقل میگردد.
در انتها آیه به صفت تکبر اشاره کرده است میفرماید: آیا در دوزخ جایگاهی برای مستکبران نیست؟
«أَلَيْسَ في جَهَنَّمَ مَثْوىً لِلْمُتَكَبِّرينَ» تکبر نسبت به خداوند همان خوی استکباری ابلیس است که کفر را به همراه دارد. «إِبْليسَ أَبى وَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرينَ» (بقره/34)
در بیان کلی می توان گفت: دروغ به خدا و تکبر نسبت به او همراه با کفر است. بنابر روایتها بخشی از جهنم-(سقر) مخصوص متکبران است. «عن أبي عبد اللّه عليه السّلام قال: انّ في جهنّم لواد للمتكبّرين يقال له سقر شكى الى اللّه تعالى شدّه حرّه و سأله أن يأذن له أن يتنفّس فتنفّس فأحرق جهنّم».
امام صادق علیه السلام میفرمایند در جهنم سرزمینی است مخصوص متکبران که به آن سقر گفته می شود یک وقت از شدت حرارتش به خداوند شکایت کرده و تقاضا کرد تنفسی کند به او اجازه داده شد نفسی کشید و جهنم را سوزاند.
نکته سوم: در آیه بعد سخن از نقطه مقابل این گروه یعنی سعادتمندان در قیامت آمده است. میفرماید: خداوند کسانی را که تقوا پیشه کردند رهایی میبخشد و رستگار میسازد «وَ يُنَجِّي اللَّهُ الَّذينَ اتَّقَوْا بِمَفازَتِهِمْ»
«مفازَه» از فوز به معنای رستگاری است، سرزمین پر خطر را مفازه میگویند در اینجا با توجه به کلمه «يُنَجِّي» به معنای نجات از دشمن تعقیب کننده میتواند باشد یعنی کسانی که تقوا داشتهاند خداوند آن ها را در صحرای قیامت نه تنها روسپید محشور میکند بلکه از همه گزندها وآسیبها نجات میدهد. چنان چه این دو گروه در آیات آل عمران آمده است.
«يوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ فَأَمَّا الَّذينَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَ كَفَرْتُمْ بَعْدَ إيمانِكُمْ... »؛ روزی که چهرههایی سپید و چهرههایی سیاه شود اما آنان که چهرههایشان سیاه شده (به آنان گویند) آیا پس از ایمانتان کافر شدید... .
«وَ أَمَّا الَّذينَ ابْيَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفي رَحْمَتِ اللَّهِ هُمْ فيها خالِدُونَ»؛ اما آنان که چهرههایشان سپید گشته همواره در رحمت خدایند. (آل عمران/106و107)