شبهه فاجعه منا یکی از نشانه های ظهور/ محمدعلــی حججی
افق حوزه شماره 432- 8/7/94
1. اگر در روایت یا روایاتی به موضوعی اشاره شده، به تنهایی نمیتوان با آن روایت قضاوت کرد و موضوع را حتمی دانست، بلکه باید با نگاهی جامع به روایات دیگر و ملاحظه عام و خاص، مطلق و مقید و ویژگیهای دیگر که در علم حدیثشناسی مطرح است، درباره آن موضوع اظهارنظر نمود.
2. بحث علائم ظهور، بحثی گسترده با زیرشاخههای زیادی است که به تنهایی با یک علامت نباید به جمعبندی رسید. و اساساً علائم ظهور، برای آن است که راه را گم نکنیم و در وقت ظهور سره را از ناسره تشخیص دهیم، نه آنکه با یک نشانه به بیراهه برویم و خود و دیگران را به اشتباه بیندازیم.
3. این روایت مذکور در هیچیک از منابع روایی شیعی، چه منابع اصلی و چه منابع فرعی، نیامده و این روایت تنها در چند کتاب از کتب اهلسنت درج شده است؛ و چنانچه در برخی کتب شیعه درج شده، به استناد کتب اهلسنت میباشد.تعدادی از منابع روایی اهلسنت که این روایت را آوردهاند، عبارتند از: فتن ابن حماد، مستدرک حاکم، عقدالدرر، الدرالمنثور ،کنزلالعمال و...
روایت مذکور از کتاب «السنن الوارده فیالفتن و غوائلها» جلد 5، صفحه 972، حدیث 529، بدین شرح است:
عن شهربن حوشب قال: قال رسولالله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم: یکون فی شهر رمضان صوت، و فی شوال مهمهة و فی ذیالقعدة تحارب القبائل؛ و علامته ینتهب الحاج فتکون ملحمة بمنی فکثیر فیها القتلی و تُسفک فیهاالدماء، حتی تسیل دماؤهم علی عقبةالجمرة... .
ترجمه: بانگی در ماه رمضان شنیده میشود، آتش جنگی در ماه شوال برافروخته میگردد، قبیله ها در ماه ذیقعده به جنگ بر می خیزند، و نشانه آن این است که حجاج را غارت میکنند و فاجعه بزرگی در منا روی میدهد و افراد بی شماری کشته میشوند و خون ها روان میشود و بر جمرات میریزد... .
حال با نگاه اجمالی به روایت، این سؤالات مطرح میشود:
روایت از صیحه و بانگ صدایی در ماه رمضان قبل از فاجعه منا خبر میدهد؛ آیا چنین اتفاقی افتاده است؟
روایت از کشتار در منا خبر میدهد؛ آیا فاجعهای که در منا افتاد، کشتار بود؟
آیا این تعداد تلفات، با عبارت «فکثیر فیها القتلی» تطابق دارد؟
روایت از جاری شدن خون و رسیدن آن به جمره عقبه خبر میدهد، در این حادثه آیا خون جاری شد؟ آیا به جمره عقبه رسید؟
البته وقوع اینگونه فجایع و حوادث تلخ و تأسفبار در موسم حج و در منا، به جهت سهلانگاری و بی کفایتی خاندان آل سعود است و انشاءالله موجب بروز اختلافات در این خاندان و سقوط آنان در آینده نزدیک باشد؛ اما باز هم تأکید میشود که باید توجه داشت با بروز هر اتفاقی و مشاهده روایتی در این مورد، عجولانه، غیرعالمانه، بدون دقت، قضاوت نکنیم و خود و دیگران را به خطا و اشتباه نیندازیم.