بِسم الّلهِ الرحمنِ الرحیم
قال الله‌العظیم:
فَلَمَّا تَراءَا الْجَمْعانِ قالَ أَصْحابُ مُوسى إِنَّا لَمُدْرَكُونَ
پس زمانی که دوگروه همدیگر رادیدند یاران موسی گفتند (ما به دام افتادیم و) آنان به ما دست خواهند یافت.
قالَ كَلاَّ إِنَّ مَعي رَبِّي سَيَهْدينِ
موسی به آنان گفت:چنین نیست ، قطعا پروردگارم با من است و مرا هدایت خواهد کرد. (61و62 شعرا)
عنــایـت و حـمایت ویـژه مـربـی
نکات مورد توجه آیات:
خدای سبحان دو گونه معّیت دارد.
1)معّیت عام که همه چیز و همه کس را زیر پوشش دارد و هدایت می کند چنانچه خداوند می‌فرماید :
"هُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ" معّیت عمومی تعبیری است همراه با هشدار تا انسان گفتار و کردارش را پیراسته کند.
2)معّیت خاص که این خود دو گونه است: معّیت قهر و معّیت مهر
الف)معّیت خصوصی قهر یعنی خدا با عاملان توطئه،
مخفی کاری و شب نشینی‌های خدا ناپسندانه همراه است تا آنان را بگیرد.
"يَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ وَ لا يَسْتَخْفُونَ مِنَ اللَّهِ وَ هُوَ مَعَهُمْ إِذْ يُبَيِّتُونَ ما لا يَرْضى مِنَ الْقَوْلِ وَ كانَ اللَّهُ بِما يَعْمَلُونَ مُحيطاً" (108نساء)
ب)معّیت خصوصی مهر: لطف و رحمت است که نصیب اولیای خداست قران در موارد متعدد به این نوع معّیت اشاره دارد." إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرينَ" (153بقره)
معّیت خدا با صابران از این رو ست که صابر کسی است که هیچ چیزنتواند صبر او را زایل کند و او را به جزع وا دارد . این همان صبر جمیل است که حضرت یعقوب علیه السلام داشت و رسول اکرم صلی الله علیه وآله نیز مامور به آن بود جزع و شکایت نزد دیگران نه تنها مشکلی را حل نمی کند بلکه نشان ضعف روح است.
"وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقينَ " (194بقره)
کسی که در همه‌ی امور تقوای الهی را رعایت می‌کند همواره در معّیت خاص خداوند است و خداوند او را در حمایت خاص خود دارد.
"لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا " اندوهناک نباش قطعا خدا با ماست (40توبه)
رحمت ویژه‌ی الهی که مخصوص رسول اکرم صلی الله علیه وآله است.در آیات مورد بحث نیز سخن از معّیت خصوصی رحیمانه پروردگار است.
زیرا موسی کلیم‌الله که میان آتش ارتش فرعون و دریای خروشان روبرو قرارگرفته است می‌گوید:
"إِنَّ مَعي رَبِّي سَيَهْدينِ " انسان های الهی و تحت تربیت پروردگار از این همراهی ویژه برخوردار می‌شوند
نکته اول : چنانکه در درس گذشته خواندیم فرعون و فرعونیان در تعقیب حضرت موسی علیه السلام و یارانش بر آمدند و به هنگام طلوع آفتاب دو گروه با هم روبرو شدند. هنگامی که دو گروه یکدیگر را دیدند. "فَلَمَّا تَراءَا الْجَمْعانِ"
" ترائی " به معنای یکدیگر را دیدن ،و" جمعان " به معنای دوگروه است.
در آیه شریفه به جای کلمه‌ی بنی اسرائیل خداوند تبارک و تعالی از آنان با تعبیر "اصحاب موسی" یاد می کند و شاید رمز آن باشد که حتی یاران نزدیک حضرت در این صحنه دچار دغدغه شده بودند.
در پیش روی دریا و امواج خروشان آب و در پشت سر لشکر خونخوار با تجهیزات کامل ،جمعیتی که سخت دل هستند و سالیان دراز قساوت قلب خود را با کشتن فرزندان نشان داده اند. بنا بر این با خود می گویند اینها به سرعت همه ی ما را محاصره کرده و از دم تیغ شمشیر می گذرانند و یا اسیر کرده و با شکنجه از پای در می آورند.
تعبیر" إِنَّا لَمُدْرَكُونَ"اشاره به ترس شدید این گروه دارد.
نکته دوم: اما حضرت موسی علیه السلام همچنان آرام و مطمئن بود و می دانست وعده های خدا درباره ی نجات بنی اسرائیل و نابودی قوم سر کش تخلف نا پذیر است.
خداوند دردیگر آیات قران از معّیت و عنایت ویژه خود خبر داده بود از جمله در سوره طه /46 در ابتدای بعثت حضرت موسی علیه السلام به او و برادرش هارون وعده داده بود إِنَّني مَعَكُما أَسْمَعُ وَ أَرى من همه جا با شما هستم می شنوم و می بینم .
وهمچنین در آیات ابتدای سوره شعراءکه به حضرت وعده داد و فرمود: َ " فَاذْهَبا بِآياتِنا إِنَّا مَعَكُمْ "مُسْتَمِعُونَ (15/شعراء)شما هر دو با آیات ما برای هدایت آنان بروید ما با شما هستیم و سخنانتان را می شنویم.
بنا بر این سخن حضرت موسی در این لحظات سخت این است که حاشا به ما برسند" إِنَّ مَعي رَبِّي سَيَهْدينِ "خدا با من است و بزودی مرا هدایت می کند . معیت در این آیه به معنای حفظ و یاری ویژه خداست .
تکیه و تاکید بر کلمه "رب"نشان می دهد که موسی علیه السلام می دانست که این راه را نه با پای خود می پیماید که با لطف خداوند قادر مهربان طی می کند.
حاصل سخن اینکه خداوند انسان هایی را که در مسیر رشد و تربیت گام بر می دارند زیر چتر حمایت خود قرار داده و آن ها را هدایت ویژه می نماید.