بِسم الّلهِ الرحمنِ الرحیم
قال الله‌العظیم:
وَ أَوْحَيْنا إِلى مُوسى أَنْ أَسْرِ بِعِبادي إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ
و به موسی وحی کردیم که بندگان مرا شبانه (از مصر)کوچ ده زیرا شما تعقیب خواهید شد.
فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِي الْمَدائِنِ حاشِرينَ
پس فرعون (از این حرکت آگاه شد)و به شهرها مامور فرستاد تا مردم را گرد آورند.
إِنَّ هؤُلاءِ لَشِرْذِمَه قَليلُونَ
(گفت) اینها گروهی اندکند. (شعرا 52تا54 )
فـرمـان مـربـی بـرای هجـرت
نکات مورد توجه آیات:
موسی علیه السلام سال های متمادی بنی اسرائیل را دعوت به حق می‌کرد و معجزات برای آنان ارائه می نمود ولی آنها عناد و سر کشی را ادامه می دادند.
سنت خداوند بر این است که توسط پیامبران و رهبران الهی جامعه را بیدار نموده و حقایق را برای آنان آشکار می‌سازد و آنگاه که مصلحت ایجاب کند فرمان مهاجرت را صادر می‌نماید زیرا در صورتی که جامعه‌ی فاسد اصلاح را نپذیرد باید از آن فاصله گرفت و هجرت نمود .
از نگاه قران کریم و سخنان معصومین علیهم السلام هجرت دارای ارزش و جایگاه ویژه‌ای است.هجرت صغراکه همان مهاجرت جغرافیایی و رفتن از مکانی که اقامه شعائر دین در آنجا مقدور نیست به مکان دیگری برای حفظ دین است، لازم و ضروری می باشد.اگر توانمندان عملاً چنین هجرتی را اهمیت ندهند هنگام احتضار محکوم هستند و فرشتگان الهی به آنان خواهند گفت:
"قالُوا أَ لَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ واسِعَه فَتُهاجِرُوا" مگر زمین خدا گسترده نبود که در آن هجرت کنید وبه سرزمینی بروید که بتوانید دین خود را نگه دارید!
هجرت از تکالیف شرعی است و هماره باقی است و هرگز از بین نمی‌رود و وقتی واجب می شود که شخص در مکان زندگی اش نتواند دین خود را پاس بدارد اما در مکانی دیگر این امکان وجود داشته باشد.
نکته اول :پیروزی حضرت موسی علیه السلام در گفتگوی با فرعون و شکست های فرعونیان و ایمان آوردن ساحران سبب شد که بنی اسرائیل به رهبر و پیشوای خود ایمان آورده و دلگرم شوند و جمع زیادی به آیین حضرت موسی علیه السلام بگرایند.
صدای این دعوت در تمام مصر پیچید مجموعه ی عوامل زمینه‌ی مساعدی را برای دعوت وتبلیغ و اتمام حجت فراهم آورد.
سالیان دراز گذشت هنگاهی که موسی علیه السلام حجت را بر آنها تمام کرد و صفوف مومنان ومنکران مشخص شد دستور کوچ کردن بنی اسرائیل به موسی علیه السلام داده شد آیات مورد بحث این صحنه را مجسم می سازد.ما به موسی علیه السلام وحی فرستادیم که شبانه بندگان مرا کوچ دهد" وَ أَوْحَيْنا إِلى مُوسى أَنْ أَسْرِ بِعِبادي إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ"
کلمه " اسر" از اسراء است که به معنای سیر دادن و کوچ شبانه است.این یک برنامه ی الهی است که شبانه حرکت کنید. تعبیر "عبادی" (بندگان من) اشاره به بنی اسرائیل دارد و در نهایت محبت خدا به بندگان با ایمان به کار رفته است.اما حیف که این مورد عنایت را نتوانستند حفظ کنند!
نکته دوم: حضرت موسی علیه السلام با وحی الهی آگاه می شود که فرعونیان آنها را تعقیب خواهندکرد. خداوند می‌فرماید: بنی اسرائیل را شبانه حرکت ده تا آل فرعون هم دنبال شما راه بیفتد. "إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ"
از این جمله به خوبی بر می‌آیدکه خدای تعالی از این فرمان خود منظوری دارد و در این دستور فرجی و گشایش برای بنی اسرائیل هست گویا فرعون در تعقیب آنها برآمده تا نگذارد از کشور مصر بیرون رفته وفرار نمایند. زیرا فرعون و قبطیان برای کمک در زندگی خود نهایت نیاز را به بنی اسرائیل داشتند.
نکته سوم: بدیهی است حرکت یک گروه با عظمت چیزی نیست که بتوان آن را برای مدت زیادی پنهان نگه داشت،جاسوسان فرعون مطلب را به او گزارش دادند و چنانکه قران می فرماید:فرعون ماموران را به -شهرها فرستاد تا نیرو جمع کنند. " فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِي الْمَدائِنِ حاشِرينَ "
البته در شرایط آن روز، رسیدن پیام فرعون به همه‌ی شهرهای مصر، زمان قابل ملاحظه‌ای لازم داشت ولی طبیعی است که این خبر به شهرهای نزدیک به سرعت می‌رسد. و نیروهای آماده فوراً حرکت می‌کنند و مقدمه لشگر و گروه ضربت را تشکیل می‌دهند اما نیروهای دیگر تدریجاً به آنها می‌پیوندند.
نکته چهارم: فرعون برای اینکه زمینه روانی مردم برای این بسیج عمومی آماده شود دستور داد اعلان کنند اینها گروه اندکی هستند ."إِنَّ هؤُلاءِ لَشِرْذِمَه قَليلُونَ "یعنی از نظر تعداد و تجهیزات در مقابل فرعون قابل ملاحظه نیستند بنابراین در مبارزه با این گروه با همه‌ی قدرتی که داریم جای نگرانی نیست."لَشِرْذِمَه "در اصل به معنی اندک و باقیمانده چیزی است و به لباس پاره پاره " شراذم" گفته می‌شود، بنا براین علاوه بر معنی اندک بودن، پراکندگی نیز در مفهوم آن افتاده است گویا فرعون با این تعبیر می‌خواست عدم انسجام بنی اسرائیل را از نظرنفرات لشگر نیز مجسم کند.
حاصل سخن اینکه محیط تاثیر فراوانی درتربیت دارد واگر افراد در فضاهای آلوده بمانندوهجرت نکنند بدینداری آنها یقینا آسیب می رسد.