قال الله العظیم :
قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لا تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذا یُتْلى عَلَیْهِمْ یَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ سُجَّداً
بگو به قران ایمان آورید یا ایمان نیاورید ( برای خداوند فرقی ندارد ) قطعا آنان که پیش از این علم داده شده اند ، هرگاه برآنان قران تلاوت می شود سجده کنان برچانه ها به زمین می افتند .
وَ یَقُولُونَ سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ کانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولاً
ومی گویند پروردگارمان منزه است همانا وعده ی پروردگار ما انجام شدنی است .
وَ یَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ یَبْکُونَ وَ یَزیدُهُمْ خُشُوعاً
و گریه کنان بر چانه ها ) به سجده) می افتند و همواره بر خشوئشان افزوده می شود.(اسراء107تا109)
معـرفی تـربـیت شـدگان الهی
نکات مورد توجه آیات:
خداوند در آیات فوق عالمان واقعی را معرفی می کند که در برابرحق خاضع بوده ونهایت تواضع وتسلیم را در برابر قران دارند.
قران کریم بازگویی گفتار ورفتار خوبان ومؤمنان را در تربیت دیگران موثر می داند واز این شیوه بسیار استفاده می کند .
نکته اول : برطبق گزارش قران کریم مخالفان خداو پیامبر بابهانه جویی های فراوان از ایمان آوردن به قران سرباز می زنند. خداوند می فرماید : شما ایمان بیاورید یا نیاورید برای پروردگار فرقی نمی کند بلکه نفع وضررش متوجه خودتان است . " قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لا تُؤْمِنُوا"
در ادامه ی آیه علت عدم پذیرش وایمان را جهل و نداشتن آگاهی و علم معرفی نموده و می فرماید: شمامی خواهید سخن مرا بپذیرید یا نپذیرید، کسانی که اهل فهم و دانش اند می پذیرند." إنَّ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذا یُتْلى عَلَیْهِمْ یَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ سُجَّداً"
مفسران می گویند مراد از جمله ی" أُوتُوا الْعِلْمَ " جمعی از دانشمندان یهود ونصارا هستند که پس از شنیدن آیات قران و مشاهده نشانه هایی که در تورات وانجیل خوانده بودند ایمان آوردند ودر صف مومنان راستین قرار گرفتند.
نکته دوم : بر خورداران از علم وآگاهی به معارف آسمانی دارای روحیه حق پذیری وخضوع دربرابر آیات قرآنند" إِذا یُتْلى عَلَیْهِمْ یَخِرُّونَ "
) یخرون) از خریر به معنای صدای آبی که از بلندی سرازیر می شود همچنین به کسانی که برای خدابی اختیار به سجده می افتند درحالی که صدایشان به تسبیح بلند است نیز گفته می شود .
به کار بردن این تعبیر ( یخرون ) به جای ( یسجدون ) اشاره به نکته ی لطیفی دارد وآن اینکه آگاهان بیدار دل به هنگام شنیدن آیات قران آن چنان مجذوب و شیفته سخنان الهی می شوند که بی اختیار به سجده می افتند آن هم باتمام صورت حتی چانه" لِلْأَذْقانِ سُجَّداً"
می دانیم به هنگام سجده کردن کسی چانه برزمین نمی گذارد ، تعبیر آیه اشاره به این است که آنها آن چنان از خود بی خود می شوند که باتمام صورت در پیشگاه خدا برزمین می افتند .
نکته سوم : آیه بعد گفتارشان را به هنگامی که در سجده هستند باز گو می نماید " وَ یَقُولُونَ سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ کانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولاً" پاک ومنزه است پروردگار ما مسلما وعده های پروردگارمان انجام شدنی است . آنها بااین سخن نهایت ایمان واعتقاد خودر ابه ربوبیت پروردگار وصفات پاک او و هم به وعدهایی که داده است اظهار می دارند سخنی که در آن هم ایمان به توحید وصفات حق وعدالت او درج است وهم نبوت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم ومعاد وبه این ترتیب اصول دین رادر یک جمله جمع می کنند .
نکته چهارم : برای تاکید بیشتر در تاثیر آیات الهی واین سجده عاشقانه می فرماید: آنها با تمام صورت برخاک می افتند ، اشکشان جاری می شود . " وَ یَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ یَبْکُونَ "
مفسران در علت تکرار عبارت وَ یَخِرُّونَ وجوهی رابیان فرمودند از جمله :
الف) این جمله دلیل برتاکید واستمرار آن سجده است.
ب) به جهت ارج نهادن واهمیت دادن سجده می باشد.
ج)درمرحله اول سجودشان برای معرفت آیات قرآن ورسیدن به وعده ی تورات وانجیل بوده ودر مرحله ی دوم به خاطر اشک وروحیه خشوع است .
از جمله ی: " یَبْکُونَ " استفاده می شود که گریه ی درحال عبادت ( سجود ) ارزشمنداست واین حالت ( ادامه ی گریه های عاشقانه ) جزء ویژگی های تربیت شدگان الهی است .
نکته پنجم : انسانهای آگاه وتربیت شده به هنگام شنیدن آیات قران علاوه براعتراف به تحقق وعده های الهی وسجده های عارفانه از ویژگی خشوع نیز برخوردارند . " یَزیدُهُمْ خُشُوعاً "
خشوع حالت تواضع وادب جسمی وروحی است که انسان در مقابل شخص ویاحقیقتی داشته باشد این عبارت اشاره به این است که آنها هرگز دریک حال متوقف نمی مانند وهمیشه به سوی قله کمال پیش می روند .
حاصل سخن اینکه آیات فوق به چند نکته ی تربیتی اشاره دارد:
- معرفی گروهی از تربیت شدگان الهی
- تاثیر تلاوت قرآن در بعضی از افراد از جهت گفتار ، اعمال و قلب
- رابطه ی علم وایمان زیرا امروزه جمعی ادعا می کنند که دین رابطه ی باجهل بشر دارد
(متدینان آدم هایی بی خرد وجاهلی هستند! )
قرآن مجید برضد این ادعا در موارد مختلف تاکید می کند که علم وایمان همه جا باهم هستند، ایمان عمیق وپا برجا جز در سایه ی علم ممکن نیست وعلم در مراحل بالاتر وعالی تر از ایمان کمک می گیرد .