بِسم اللهِ الرحمنِ الرحیم
قال الله العظیم:
إِنَّ الْمُسْلِمينَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتينَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصَّادِقينَ وَ الصَّادِقاتِ وَ الصَّابِرينَ وَالصَّابِراتِ وَ الْخاشِعينَ وَ الْخاشِعاتِ وَ الْمُتَصَدِّقينَ وَالْمُتَصَدِّقاتِ وَالصَّائِمينَ وَالصَّائِماتِ وَ الْحافِظينَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ وَ الذَّاكِرينَ اللَّهَ كَثيراً وَ الذَّاكِراتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظيماً
همانا مردان مسلمان و زنان مسلمان و مردان باایمان و زنان باایمان و مردان مطیع خدا و زنان مطیع خدا و مردان راستگو و زنان راستگو و مردان شکیبا و زنان شکیبا و مردان فروتن و زنان فروتن و مردان انفاقگر وزنان انفاقگر و مردان روزهدار و زنان روزهدار و مردان پاکدامن و زنان پاکدامن و مردانی که خدا را بسیار یادمیکنند و زنانی که بسیار به یاد خدا هستند، خداوند برای (همهی) آنان آمرزش و پاداش گرانقدر و بزرگ آماده کرده است. (احزاب/ 35)
معـرفی کمـالات معنوی و انـسانی
این آیه ده کمال برای عموم زنان و مردان در مسایل اعتقادی، اخلاقی و عملی بر شمرده است. انسان زمانی کامل میشود که همه کمالات را در خود داشته باشد.
شاید بتوان گفت اوصاف فوق مراحل سیر و سلوک معنوی را تبیین میکند. اینان علاوه بر اقرار زبان (اسلام) و باور قلبی (ایمان) اطاعت خاضعانه وصداقت دارند. در برابر نیش و نوشها با نیروی صبر مقاومت میکنند و از نظر اخلاقی خاشع بوده و دست به انفاق میگشایند. کنترل شهوت شکم با روزه مینمایند. دامان خود را از هرگونه آلودگی به بی عفتی حفظ کرده و غفلتها را با یاد خدا میزدایند. معرفی این کمالات راه را برای پیمودن مسیر معنوی برای هر مرد و زن میسرمیکند.
نکته اول: اسلام و ایمان از مهمترین اوصاف زنان و مردان کمال یافته است. اسلام یعنی اقرار به زبان و انجام فرامین و احکام الهی و ایمان به معنای تصدیق و پذیرش به قلب و دل است.
در میان محاورات مردمی اسلام و ایمان به یک معناست اما در بیان قرآن بین این دو عنوان تفاوت است چنانچه در سوره حجرات آیه 14 بدان اشاره شده است.
یکی از یاران امام صادق علیه السلام دربارهی اسلام و ایمان از آن حضرت سوال کرد و پرسید آیا اینها با هم مختلفند؟ بخشی از پاسخ امام این گونه است. الْإِسْلَامُ: شَهَادهُ أَنْ لَاإِلهَ إِلَّا اللَّهُ، وَ التَّصْدِيقُ بِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه و آله، بِهِ حُقِنَتِ الدِّمَاءُ، وَ عَلَيْهِ جَرَتِ الْمَنَاكِحُ وَ الْمَوَارِيث ...
اسلام شهادت به توحید و تصدیق رسالت پیامبر است. هرکس اقرار به این دو کند جانش (در پناه حکومت اسلامی) محفوظ خواهد بود و ازدواج مسلمانان با او جایز و میتواند از مسلمین ارث ببرد.
گروهی از مردم مشمول همین ظاهر اسلامند اما ایمان نور هدایت و حقیقتی است که در دل از وصف اسلام جای میگیرد و اعمالی که بدنبال آن میآید.
نکته دوم: بعد از اسلام و ایمان وصف این زنان و مردان قنوت است. وَ الْقانِتينَ وَ الْقانِتاتِ َ
قنوت به معنای اطاعت توأم با خضوع اطاعتی که از ایمان و اعتقاد برخاسته است. از معنای این کلمه ثبوت نیز بدست میآید. بنابراین وصف فوق اشاره به ثبات قدم و مداومت در طاعات و عبادات است.
وصف دیگر این کمال جویان مسأله حفظ زبان است صداقت در گفتار و عمل جزء اوصاف قطعی این افراد است. وَ الصَّادِقينَ وَ الصَّادِقاتِ
نکته سوم: پنجمین وصف کمال صبر و شکیبایی است. الصَّابِرينَ وَ الصَّابِراتِ
تمام اقسام صبر: صبر در مصیبت، صبر در طاعت و صبر در معصیت را شامل می شود.
دیگر از اوصاف این زنان و مردان خشوع است. خشوع به معنای خواری و تذلل باطنی و قلبی است. با توجه به این وصف میتوان گفت آنان همیشه قلب هایشان ترسان و بدن و جسدشان در مقابل اوامر الهی متواضع و منقاد است. وَ الْخاشِعينَ وَ الْخاشِعاتِ
نکته چهارم: حُبّ مال یکی از آفات مهم در مسیر کمال است. رهایی از چنگال مادیات به وسیله انفاق میسر میگردد میفرماید: وَ الْمُتَصَدِّقينَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ
بنابر تصریح قرآن زنان استقلال مالی داشته و میتوانند با انفاق اموال خود در راه خدا جزء متصدّقان باشند.
اینان با روزهداری و بازداشتن قوای حیوانی در مدت معین آن هم به صورتی که در شرع مقدس اسلام رسیده کمالی دیگر را برای خود رقم می زنند میفرماید: وَ الصَّائِمينَ وَ الصَّائِماتِ
همچنین است حفظ دامان از آلودگی به بی عفتی و خودداری از ارتکاب معاصی وَ الْحافِظينَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ
نکته پنجم: از فضایل مشترک بین آنها "ذکرکثیر" است. تداوم تمام اوصاف پیشین بستگی به این ذکر کثیر دارد وَالذَّاكِرينَ اللَّهَ كَثيراً وَ الذَّاكِراتِ آنها در هر حالی و در هر شرایطی پرده های غفلت و بی خبری را از قلب خود کنار میزنند، وسوسه ها وهمزات شیاطین را دور میسازند و اگر لغزشی از آنان سر زده در مقام جبران بر میآیند.
ذکر کثیر یعنی چه؟ درحدیثی از پیامبرصلی الله علیه وآله میخوانیم: هنگامی که مرد همسرش را شبانگاه بیدار کند و هر دو وضو بگیرند و نماز (شب) بخوانند از مردان و زنانی خواهند بود که بسیار یاد خدا میکنند.
درپایان آیه پاداش بزرگ این گروه از مردان وزنان راکه دارای همهی ویژگیهای دهگانه هستند بیان میکند. أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَه وَ أَجْراً عَظيماً
تعبیر به مغفره به جهت آن می باشدکه ممکن است خطایی از آنان سرزند زیرا مسیر کلی آنها صلاح است.
این صفات نیکو چهرهای بسیار زیبا از خانواده و جامعهی اسلام به تصویر میکشد. در سایه احترام به قرآن باید تلاش و کوششها را برای ایجاد واقعیت بخشیدن به چنین جامعه ای بکار برد.