قال الله العظیم :
قالَ رَبُّنَا الَّذی أَعْطى کُلَّ شَیْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى(طه 50)
گفت: پروردگار ماکسی است که به هر چیزی آفرینش ( درخور) آن راداده وسپس هدایتش نموده است .
الَّذی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ مَهْداً وَ سَلَکَ لَکُمْ فیها سُبُلاً وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْ نَباتٍ شَتَّى (طه53)
همان کسی که زمین را برای شما بستری قرار داد، وبرای شما در آن راه هایی پدید آورد واز آسمان آبی نازل کرد (و) به وسیله آن، انواع روییدنی های گوناگون بیرون آوردیم.
مِنْها خَلَقْناکُمْ وَ فیها نُعیدُکُمْ وَ مِنْها نُخْرِجُکُمْ تارَه أُخْرى (طه55)
شما راازاین زمین آفریدیم وبه آن باز می گردانیم و بار دیگر شما رااز آن بیرون می آوریم.
مـــربـی بـاسـیاسـت
نکات مورد توجه آیات :
حضرت موسی علیه السلام در معرفی خداوند به فرعون فرمود: پروردگار ما کسی است که همه چیز را آفرید و هدایت کرد و سپس به نمونه هایی از هدایت و تربیت الهی در عالم طبیعت اشاره می فرماید : زمینی که مهد آسایش انسان ها، است راههای زمینی که وسیله ارتباط و اتصال مناطق به یکدیگر ند، باران و گیاهان گوناگونی که قانون زوجیت را به همراه دارند. خدای سبحان آدمیان را چون کودکی که در گهواره اش می گذارند و برای زندگی دنیا پرورشش می دهند ،در گهواره زمین قرار داد تا او را برای زندگی شریف تری بنام آخرت تربیت کند.
نکته اول: روحیه استکبار و غرور طاغوتی حتی در گفتار و شیوه ی سوال نیز مشهود است. زیرا فرعون حتی حاضر نشد بگوید پروردگار من که شما مدعی هستید کیست؟ بلکه گفت:پروردگار شما کیست؟ قالَ فَمَنْ رَبُّکُما یا مُوسى (طه49)
حضرت موسی علیه السلام بلا فاصله کوتاه و جامع فرمود . پروردگار ما همان کس است که به هر موجودی آنچه لازمه ی آفرینش او بوده داده است " رَبُّنَا الَّذی أَعْطى کُلَّ شَیْءٍ..."خداوند به هر موجودی ،آفرینش کامل و ویزگی های متناسب با او عطا کرده است.
سپس می فرماید: همه ی موجودات مشمول هدایت الهی هستند . تمام قوانین حاکم برهستی و غرایز موجود در انسان ها و حیوانات، در عبارت کوتاه "خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى..." اشاره شده است .
حضرت موسی علیه السلام موضوع هدایت عام الهی را مطرح می کند تا زمینه کلی اثبات رسالت خویش را اشاره کرده باشد.
نکته دوم: اما فرعون مسیر بحث را تغییر می دهد تا عواطف را تحریک کند و می گوید پس حال مردمان نخستین چگونه است وآنها چگونه سزا داده می شوند در حالیکه از خودشان ونه از کارهایشان کسی آگاه نیست ." قالَ فَما بالُ الْقُرُونِ الْأُولى " (طه51)
موسی علیه السلام گفت: علم آن نزد پروردگار من است این علمی است که درکتابی گسترده و فراگیر ثبت شده است پروردگار من نه درعلم خود خطا می کند ونه چیزی را از یاد می برد " قالَ عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی فی کِتابٍ لا یَضِلُّ رَبِّی وَ لا یَنْسى" (طه52)
حضرت با سیاست و درایت اینگونه ادامه ادامه سخن می دهد. پروردگار ما کسی است که نعمت های فراوانی داده از جمله گستراندن و هموار ساختن زمین" الَّذی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ مَهْداً..."
تعبیر )مهداً)این پیام را در بردارد که : همان گونه که طفل، در مهد گهواره برای زندگی خارج از آن رشد می یابد، انسان نیز باید درمهد زمین برای زندگی بیرون از زمین یعنی جهان آخرت رشد کند.
وجود راهها و امکان سیر و انتقال بر اثر هموار بودن زمین و نیز راههای کسب در آمد از دیگر نعمت های خداوند است. " وَ سَلَکَ لَکُمْ فیها سُبُلاً" نزول باران از آسمان و رویش گیاهان به وسیله آن نیز از نعمت هایی است که نقشی بسزا در زندگی انسان ها دارد " وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجْنا"
نکته مهم درایجاد بینش توحیدی و توجه به ربوبیت پروردگار (أَخْرَجْنا) است که یاد آور می شود گر چه کشاورزی شما بعضی از گیاهان را پدید آورده است ولی همان نیز بسته به تدبیر و قدرت خداوند است و غیر او نقشی در پدید آوردن آنها ندارد.
نکته سوم: حضرت موسی علیه السلام پس از اینکه اولویت های زندگی مادی انسان نظیر محل سکونت، راه های ارتباطی، آب فراورده های کشاورزی را مطرح کرد به تناسب سخن از زمین و نعمت های آن معاد را نیز با اشاره به همین زمین بیان کرده می فرماید : از آن شما را آفریدیم و در آن باز می گردانیم و از آن نیز شما را بار دیگر بیرون می آوریم. " مِنْها خَلَقْناکُمْ وَ فیها نُعیدُکُمْ وَ مِنْها نُخْرِجُکُمْ تارَه أُخْرى "
بنا بر این بهره گیری از مادیات، نیاید ما را از یادخدا غافل کند. همه از خاک به وجود آمده ایم، همه به خاک باز می گردیم و بار دیگراز خاک برانگیخته می شویم.
در حدیثی از امیر مومنان علی علیه السلام چنین نقل شده که شخصی از آن بزرگوار از معنی دو سجده در هر رکعت از نماز سوال کرد:امام علیه السلام فرمودند: معنی سجده نخستین هنگامی که سر به زمین می گذاری آن است که پروردگارا من در آغاز از این خاک بودم، و هنگامی که سر بر می داری مفهومش این است که مرا از این خاک بیرون فرستادی، ومفهوم سجده دوم این است که مرا به این خاک باز می گردانی و هنگامی که سر از سجده دوم بر می داری مفهومش این است که تو بار دیگر مرا از خاک ،مبعوث خواهی کرد .