قال الله العظیم :
وَ إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَه حِجاباً مَسْتُوراً
وَ جَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّه أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ في آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِذا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلى أَدْبارِهِمْ نُفُوراً (اسرا 46 /45)
و هنگامی که قرآن می خوانی میان تو وآنها که ایمان به آخرت ندارند حجاب ناپیدایی قرار می دهیم.
و بر دلهای آنها پوشش هایی قرار می دهیم تا آن را نفهمند ودر گوشهایشان سنگینی ( قرار می دهیم ) وهنگامی که پروردگارت را به یگانگی یاد می کنی پشت می کنند واز تو روی برمی گردانند.
مـوانـع فهـم قـرآن
نکات مورد توجه آیات:
قران وسیله تربیت وهدایت متقین است (هُدی لِلمُتَقِین ) و از نشانه های متقین یقین به آخرت است (وَبِالاخِرَهِ هُم یُوقِنُون) پس قرآن برای آنان که به قیامت ایمان ندارند هدایت گر نیست.
نکته اول: یکی از راههای تربیت، قرائت و شنیدن آیات قرآن کریم است. به تجربه ثابت شده است که انسان سخنانی راکه به آن تمایل ندارد به سختی می شنود و بالعکس، حرفهایی که مورد علاقه و عشق اوست با سرعت و تیز گوشی مخصوصی درک می کند. گویا تمایلات درونی در حواس ظاهری انسان نیز اثر می گذارند و آن را به رنگ خود در می آورند .
در آیه نخستین سخن از کسانی که محروم از درک وحی الهی هستند و در حجاب قرار دارند می فرماید:
ای پیامبر هنگامی که قرآن می خوانی میان تو وآنها که به آخرت ایمان ندارند حجاب و پوششی قرار می دهیم .
وَ إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَه حِجاباً مَسْتُوراً
"حجاب مستور" یعنی حجابی که از دیده ها پنهان است که در واقع همان حجاب کینه وعداوت وحسادت، لجاجت و تعصب، خود خواهی وغرور، جهل ونادانی است که حقایق قرآن را از دیدگاه فکر وعقل آنها مکتوم می داشت وبه آنها اجازه نمی داد حقایق روشنی همچون توحید ومعاد وصدق پیامبر و مانند آنها رادرک کنند.
نکته دوم: اعتقاد به معاد و یاد قیامت بیش از هرموضوع دیگری در سازندگی انسان مؤثر است وتقویت این باور کارآمدترین ابزار اصلاح فرد وجامعه است وشاید راز اینکه موضوع قیامت حجم فراوانی از آیات قرآن را به خود اختصاص داده همین باشد.
بنابر تصریح قران ریشه گناهکاری و هر صفت بدی ایمان نداشتن به آخرت وخفیف شمردن امر حساب است در آیه 60 سوره نحل می خوانیم : " للَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَه مَثَلُ السَّوْءِ" برای آنها که ایمان به سرای آخرت ندارند صفات زشت است .
کسانی که قیامت را باور ندارند هم اکنون درعذاب وگمراهی هستند چنانچه در سوره سبأ آیه 8 می خوانیم :
بلِ الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَه فِي الْعَذابِ وَ الضَّلالِ الْبَعيدِ...
بی گمان حجاب مستور نوعی از این عذاب است که خداوند میان آنها و رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم قرار می دهد که درنتیجه نمی توانستند حقیقت معارف قرآن را بفهمند چنانچه می فرماید:
وَ إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَه حِجاباً مَسْتُوراً
نکته سوم: درآیه بعد چگونگی این حجاب را بیشتر توضیح داده می فرماید:
بردلهای آنان پوشش هایی قرار دادیم تاآن را نفهمند وگوش هایشان را سنگین کردیم تا حق را نشنوند " وَ جَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّه أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ في آذانِهِمْ وَقْراً ".
" اکنّه " جمع " کنان" به معنای وسیله پوشاندن است " وقر" به معنای سنگینی در گوش است.
معنای نهایی سخن این است که وقتی تو قرآن می خوانی ما دل های ایشان را باپرده هایی می پوشانیم تا قرآن را نفهمند وگوش هایشان را هم کر و سنگین می کنیم تا قرآن را به گوش قبول نشنوند. همه اینها کیفر کفرو فسق ایشان است.
نکته چهارم : بیش از هزار بار درقرآن از توحید یاد شده است ولی متاسفانه کوردلان از شنیدن آیات توحید وبهره گیری از آنها محروم و ناراحتند " وَ إِذا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلى أَدْبارِهِمْ نُفُوراً"
نتیجه این موانع سه گانه ) حجاب، کنان، وقر ) این است که اولا از شنیدن حق فرار می کردند مخصوصاً هنگامی که سخن از یگانگی خدا به میان می آمد که با اساس همه معتقدات شرک آلودشان تناقض داشت به سرعت می گریختند چنان چه در آیه ای دیگر آمده است:
وَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَحْدَهُ اشْمَأَزَّتْ قُلُوبُ الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَه وَ إِذا ذُكِرَ الَّذينَ مِنْ دُونِهِ إِذا هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ(زمر 45 )
چون خدا به تنهایی یاد شود دل های کسانی که آخرت را باور ندارند به تنگ می آید وچون از غیرخدا یاد شود ناگهان شادمان می گردند.
بنابراین اگر کسی بخواهد صراط مستقیم حق را بپیماید واز انحراف وگمراهی درامان بماند باید قبل از هرچیز دراصلاح خویشتن بکوشد.
دل و روح را از بغض، کینه، حسد، عناد، کبر، غرور و نخوت و... پاک کند چرا که آیینه قلب هرگاه از این رذائل پاک شود وصیقل یابد همه حقایق درآن پرتوافکن خواهد بود.
به همین دلیل گاهی افراد بی سواد پاکدل، حقایقی را می فهمند که دانشمند تهذیب نایافته قدرت درک آن را ندارد.