قال الله العظیم:
کَیْ نُسَبِّحَکَ کَثیراً * تا ما تورا بسیار به پاکی بستاییم
وَ نَذْکُرَکَ کَثیراً *و تورا بسیار یاد کنیم
إِنَّکَ کُنْتَ بِنا بَصیراً *(پروردگارا ) همانا تو همواره نسبت به احوال ما آگاه وبصیر هستی (33 تا35 طه)
نقـش رهـبران در ارتـقاء معـنویت جـامـعه
نکات مورد توجه آیات :
پیامبران علیهم السلام برای رسیدن مردم به قله کمال انسانیت رنج های بسیاربرده وبه جهت تربیت دینی مردم تلاش فراوان می نمودند .
حضرت موسی علیه السلام هدف نهائی خواسته های خود ( شرح صدر ، وزارت برادرش هارون و... ) را ارتقاء معنویت جامعه قرار می دهد .
او می خواهد بت ها بر چیده شود ، طاغوت نابود گردد، مغزهارااز افکار شرک آلودبشوید و نقایص مادی ومعنوی رابر طرف سازد.
گویا موسی علیه السلام می خواهد بگوید این طاغوت ( فرعون ) ودرباریانش شرک رادر دلهای مردم ریشه دار کرده اند به طوری که یادخدا رابه کلی از دلهایشان برده است . علاوه بر این عزت فرعون وشوکت وزرق وبرق درباریانش چشم بنی اسرائیل را پر کرده وبطور کلی مرعوب سلطنت او شده اند.
در نتیجه آنها نیز راه خدارا فراموش کرده وتنها به یاد فرعونند ، خلاصه توجه به طاغوت دیگر جایی خالی در دلهایشان برای یاد خدا باقی نگذاشته است.
کلیم الله می خواهد ذکر خدا ویاد او وصفات پروردگار را در قلب ها زنده کند ونورانیت توحید را در سطح جامعه پرتو افکن سازد. رهایی جامعه از گرفتاری طاغوت وتأثیری که او بر اذهان عمومی گذاشته نیاز به تسبیح وذکر کثیر دارد تادر اثر کثرت این دو رفته رفته به خود آیند وایمان بیاورند.
لذا موسی علیه السلام فرمود: این ذکر وتسبیح بسیار، کاری نیست که از من به تنهایی بر آید . پس هارون را وزیرم کن تابا اتفاق او بسیار تسبیحت گفته ، بسیار ذکربگوییم . بلکه به این وسیله، درامردعوت موفقیتی به دست آورده و سودی ببخشیم.
نکته اول: موسی علیه السلام هدف نهائی خود راتسبیح وذکر کثیر قرار می دهد "کَیْ نُسَبِّحَکَ کَثیراً"
تسبیح : به معنی پیراستن خداوند از تهمت ، شرک ونقایص می باشد واین روشن است که منظور ایشان آن نبوده که پشت سرهم " سبحان الله " راتکرار کند بلکه هدف پیاده کردن حقیقت آن است . بنابر فرمایش قرآن کریم یکی از وظایفی که انسان هادر برابر نام خداوند دارند تسبیح اس .
" فَسَبِح بِاسمِ رَبِکَ العَظِیم" پس نام پروردگار بزرگ خویش را به پاکی وپیراستگی از هر نقص یاد کن (96واقعه)
" سَبِح اِسم رَبِکَ الاعلی" منزه شمار نام پروردگارت را که از همگان برتر است. (1 اعلی)
همان طور که خدای سبحان درمقام ذات خود منزه ازعیب ونقص است وباید تنزیه شود درمقام اسم نیز که نشانه ذات اقدس اوست نباید نام دیگری در کنار نام خدا ذکر شود.
بنابراین آنچه برخی منحرفان می گفتند به نام خدا وبه نام خلق ... نارواست . وهم آن چه نا آگاهان می گویند : اول خدا ، بعد...
پس از نزول آیه کریمه فسبح باسم ربک العظیم پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند : آن رادر رکوع نماز قرار دهید "اجعلوها فی رکوعکم ... "
وپس از فرود آمدن کریمه سبح اسم ربک الاعلی فرمودند : آن رادر سجود نماز بگذارید. اِجعَلوها فِی سُجودکم
از این رو در رکوع نماز "سبحان ربی العظیم وبحمده "و در سجود آن"سبحان ربی الاعلی وبحمده" به عنوان ذکر وتسبیح تشریع شد.
نکته دوم: بعد از اینکه خداوند را از هر عیب و نقصی منزه دانستیم ،سپس به ذکر و شکر او بپردازیم چنانچه موسی علیه السلام می گوید " وَ نَذْکُرَکَ کَثیراً"
آنچه ارزش دارد ذکر کثیر است و گر نه هر انسانی هنگام خطر و گرفتاری یاد خدا می کند .
قران کریم در سوره احزاب آیه 41 می فرماید:
"یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْراً کَثیراً " ای کسانی که ایمان آورده اید خدا را بسیار یاد کنید.
در روایات آمده است : ذکر خدا تنها بازبان نیست . ذکر واقعی آن است که هنگام حلال و حرام یاد خدا کنیم و از گناه دست برداریم.
نکته سوم : انبیاء همیشه خود را در محضر الهی می دیدند و به اراده و مصلحت او راضی بودند. بنا بر این موسی علیه السلام می فرماید پروردگارا همانا تو همواره نسبت به احوال ما آگاه و بصیر هستی." إِنَّکَ کُنْتَ بِنا بَصیراً"
یعنی تو نسبت به ما بینا بوده ای یعنی از روزی که ما را آفریدی و خودت را به ما شناساندی می دانستی که ماهمیشه با تسبیح و ذکر خود بندگیت را می کنیم.
تو نیاز های ما را به خوبی می دانی، و از هر کس آگاه تری، مااز تومی خواهیم که در اطاعت فرمان خودت قدرت بخشی و به انجام وظایف و تعهدها و مسئولیت هایمان موفق و پیروز بداری.