نقـش فـرشتـگان در رشـد معـنوی (سوره صافات آیه 1-5)

بِسم الّلهِ الرحمنِ الرحیم

قال الله العظیم:

وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا * ­­سوگند به آنها که صف کشیده‌اند (و صفوف خود را منظم ساخته‌اند)

فَالزَّاجِراتِ زَجْراً * ­­همان‌ها که قویاً نهی می‌کنند (و باز می‌دارند)

فَالتَّالِياتِ ذِكْراً * ­­­­وآنها که پی در پی ذکر (الهی) را تلاوت می‌کنند.

إِنَّ إِلهَكُمْ لَواحِدٌ * ­­­که معبود شما مسلماً یکتاست.

رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما ...

پروردگار آسمان‌ها و زمین و آنچه در میان آنهاست ...­ ­ ­ ­ ­ ( 1تا5 صافات)

­

نقـش فـرشتـگان در رشـد معـنوی

­

بخش زیادی از آیات قرآن کریم به بیان جایگاه ملائکه، اوصاف و مسئولیت‌های آنان می‌پردازد بنابر تصریح قرآن و روایات معصومین علیهم السلام فرشتگان وظایف دنیوی را بر عهده دارند: نظیر نزول باران ،رعد و برق، تقسیم ارزاق، حفظ جان ما و ....

همچنین در امور اخروی چون کتابت پرونده اعمال، صف بندی در قیامت، بردن به سوی بهشت یا دوزخ و ... رسالت‌هایی بر عهده آنهاست.

فرشتگان دائماً در حمد و تسبیح پروردگارند و برای مؤمنان نیزاستغفار می‌کنند.

در آیات فوق سخن از "صافات" گروهی از فرشتگان است که بنابر یک احتمال تفسیری فَرّاش طالبان علم هستند.

برطبق روایات آنها بالهای خود را زیرپای طالبان علوم قرآن وعترت پهن می‌کنند.پیام این فرشتگان پهن کننده پَر در زیرپای طالبان علوم الهی این است که ما این بالها را پهن کردیم تا به شما بفهمانیم که باید بال پیدا کنید، درگام بعدی پرواز نمایید و نهایتا مسیر پرواز و حرکت را از ما فرشتگان یاد بگیرید، پرواز کنید تا به اوج قله توحید صعود نمایید.

"صافات" ملائکه ای هستند که می‌آیند در حسینیه‌ها، مساجد، مدارس علمیه فراشی می‌کنند تا به آنانی که ­در این فضاها "قال الله" یا "قال رسول الله" و "قال الامام" می‌گویند و می‌خوانند، هدف را بشناسانند و مسیر را نشان دهند پس توجه به حضور این ملائک به رشد معنوی و تربیت روحی کمک می‌نماید.

نکته اول : براساس ترتیب سوره‌های قرآن کریم، صافات نخستین سوره‌ای است که با سوگند آغاز می‌شود. قسم‌هایی پرمعنا و اندیشه ورز که آدمی را به تفکر و تدبر وادار می‌کند. در ابتدا ­می‌فرماید: قسم به آنها که صف کشیده‌اند و صفوف خود را منظم ساخته‌اند. "وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا" صافات جمع"صافه" است و اشاره به گروهی است که صف کشیده‌اند و می‌تواند به معنای تمام صفوف فرشتگانی باشد که آماده اجرای اوامر الهی در عالم آفرینش هستند.

احتمالات تفسیری پیرامون وظایف این گروه از فرشتگان بسیار است از جمله اینکه می‌تواند منظور ملائکه‌ای باشد که مأمور نزول وحی بر پیامبران در عالم تشریع هستند.

نکته دوم :آیه بعد در توصیف این فرشتگان می‌فرماید: همانانی که باز می‌دارند" فَالزَّاجِراتِ زَجْراً"

زاجرات از ماده "زجر"به معنی راندن چیزی با صدا و فریاد است. بنابر این "زاجِراتِ" به معنی گروه‌هایی است که به منع و طرد دیگران می‌پردازند. در بعضی از تفاسیر آمده است که مراد فرشتگانی هستند که مردم را از وسوسه و گناهان باز می‌دارند.

نکته سوم : از اوصاف دیگر این مخلوقات الهی آن است که پی‌درپی تلاوت ذکر می‌کنند"فَالتَّالِياتِ ذِكْراً"

تالیات­ از ماده تلاوت جمع "تالی" است و به معنی گروه‌هایی است که اقدام به تلاوت چیزی می‌کنند.

سوگند پروردگار به این گروه‌های سه‌گانه حاکی از عظمت مقام آنها در پیشگاه اوست و ضمناً در بردارنده این حقیقت است که رهروان راه حق برای رسیدن به مقصود باید از این سه مرحله بگذرند: نخست صفوف خود را منظم سازند و هرگروه درصف خود قرار گیرد، سپس به طرد موانع از سرراه و رفع مزاحمات با فریاد بلند بپردازند و بعد از آن آیات الهی و فرمان های پروردگار را بر قلوب آماده پی‌درپی بخوانند و در مقام تحقق بخشیدن به محتوای آن برآیند. در واقع خدای سبحان با سوگند به این فرشتگان و برنامه آنها مومنان را ترغیب می‌کند که در زندگی خود بخصوص در امر به معروف ونهی از منکر برنامه این فرشتگان سرلوحه کارشان قرارگیرد.

نکته چهارم: هدف از این سوگند ها، رسیدن به توحید است.می‌فرماید:معبود شما مسلماً یکتاست." انَّ إِلهَكُمْ لَواحِدٌ "

همان خدایی که پروردگار آسمانها و زمین وآن چه در بین آن دو قرار دارد ."رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما "

این تعابیر روشن و زیبا علاوه بر درس توحید و پیوند میان الوهیت و ربوبیت پروردگار و حل مشکلات -اعتقادی مردم جزیره العرب به صراحت روشن می‌کند که همه هستی تحت تربیت و رشد الهی است وآدمی نیز می‌تواند با پیمودن این سیر به کمال دست یابد.

­