بِسم الّلهِ الرحمنِ الرحیم
قال الله العظیم :
وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَه يَوْمَئِذٍ يَتَفَرَّقُونَ
و روزی که قیامت بر پا می‌شود ،در آن روز (مردم)از هم جدا می‌شوند.
فَأَمَّا الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَهُمْ في رَوْضَه يُحْبَرُونَ
پس کسانی که ایمان آورده و کارهای نیکو انجام دادند، پس آنان در باغی (از بهشت)شادمان خواهند بود.
وَ أَمَّا الَّذينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ لِقاءِ الْآخِرَه فَأُولئِكَ فِي الْعَذابِ مُحْضَرُونَ ( روم 14 تا16)
و اما کسانی که کفر ورزیدند و آیات ما و دیدار آخرت را تکذیب کردند،پس احضارشدگان در عذابند.
اثـرات تــربیتــی یـاد مـعاد
نکات مورد توجه آیات:
قران کریم از قیامت و نام‌های آن بسیار یاد می‌کند زیرا وقتی روح و روان آدمی بر این اساس پرورش یابد همه‌ی عقاید و اخلاق و کردار با توجه به آخرت پایه‌ریزی می‌شود. در حالی که اگر انسان یاد معاد را فراموش کند،دیگر دلیلی نداردکه مقید به ضابطه و قانون باشد و به هر جنایتی دست می‌زند.
نکته اول : "ساعت"از نام‌های قیامت است و در اصل به معنای جزیی از زمان یا لحظاتی زودگذر است. "قیام الساعه"اشاره به این معنا دارد که وقوع رستاخیز به صورت ناگهانی و برق آسا برپا شده و خداوند به مقتضای"سریع الحساب" بودن،حساب بندگان را در آن روز به سرعت می‌رسد این تعبیر در مورد قیامت به کار رفته تا مردم موقعیت رستاخیز را همواره در نظر داشته باشند.
برخی گفته اند،ساعت ها بر سه نوع است:
ساعت کبری یا روز زنده شدن برای حساب ساعت وسطی، روز مرگ ناگهانی اهل یک زمان به مجازات الهی ساعت صغری ،روز مرگ هر انسانی، می فرماید: "وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَه يَوْمَئِذٍ يَتَفَرَّقُونَ"
دردنیا مومن و کافر با هم هستند اما درآخرت صالحان از مجرمان جدا می‌گردند .یکی به آتش و دیگری به بهشت در می‌آیند چنانچه در آیه بعد آن را شرح می دهد.
نکته دوم : گروهی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند در باغی از بهشت متنعم و شاد و مسرور خواهند بود.
"فَأَمَّا الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَهُمْ في رَوْضَه يُحْبَرُونَ"
"روضه "به معنی محلی است که آب و درخت فراوان دارد به همین جهت به باغهای خرم و سر سبز "روضه"اطلاق می‌شود.
" يُحْبَرُونَ"از ماده "حِبر"به معنی اثر جالب و خوب است و به حالت شادی و سروری که آثار آن در چهره ظاهر گردد نیز گفته می شود.
بنابر آیه فوق و دیگر آیات قرآن کریم ایمان و عمل صالح آدمی را به سوی جایگاه ابدی با رفاه و تنعم دائمی رهنمون می‌گردد. اکنون سوال مهم این است که مراد از عمل صالح چیست؟
آشنایی با اعمال صالح و تشخیص آن از دیگراعمال از اهمیت فراوانی برخوردار است.
عمل صالح کیمیاگری می‌کند .آثار گناهان را کم رنگ و یا محو می‌نماید . با روی آوردن به اعمال صالح مراتب سعادت یکی پس از دیگری نصیب آدمی می‌گردد. واینک مواردی از برکات اعمال صالح:
* رسیدن به مرتبه حیات طیبه:
"مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياه طَيِّبَه وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا يَعْمَلُونَ " (97نحل)
*دخول در رحمت پروردگار:
فَأَمَّا الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَيُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ في رَحْمَتِهِ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبينُ (جاثیه 30)
*بهرمندی از درجات عالی :
وَ مَنْ يَأْتِهِ مُؤْمِناً قَدْ عَمِلَ الصَّالِحاتِ فَأُولئِكَ لَهُمُ الدَّرَجاتُ الْعُلى (طه75)
تعریف عمل صالح در نقل مفسران گوناگون است:
عمل مطابق با معیار های الهی ، عمل استاندارد، هر عملی که مطابق با وحی الهی و عقل سلیم و فطرت سالم باشد.
لازم به ذکر است برای تعیین مصادیق عمل صالح ،عقل کفایت نمی‌کند.زیرا عقل بخش محدودی از خوبی ها وبدی هارا می‌تواند مشخص کند، نظیر بد بودن ، خوب بودن ، ظلم و دورغ ، خیانت ، صدق و عدل ، وفا و....
اما بخش عمده‌ی خوبی‌ها و بدی ها را تنها شرع می‌تواند معین کند. پس برای شناخت عمل صالح باید به قران کریم و رسول گرامی صلی الله علیه وآله مراجعه کرد.
نکته سوم:جواز ورود به بهشت ایمان و اعمال صالح است.اما برای ورود به دوزخ تنها عدم ایمان کافی است حتی اگراز او گناهی سرنزده باشد. همان کفر او را به جهنم می‌برد. چنانچه در آیه بعد بدان اشاره شده است.آنهایی که کافر شدند و آیات ما ولقای آخرت را تکذیب کردند.برای عذاب الهی احضار می‌شوند.
"وَ أَمَّا الَّذينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ لِقاءِ الْآخِرَه فَأُولئِكَ فِي الْعَذابِ مُحْضَرُونَ"
جالب اینکه "در مورد بهشتیان تعبیر به" يُحْبَرُونَ "آمده است که نشان رضایت همه جانبه آنهاست ولی در باره‌ی دوزخیان به "محضرون"تعبیر می‌کند که دلیل بر نهایت کراهت و ناخوشایندی آنهاست.زیرا احضار کردن در موردی اطلاق می‌شود که بر خلاف میل باطنی انسان صورت می‌گیرد.
حاصل سخن اینکه: یاد قیامت یکی از عوامل موثر در وارستگی انسان است زیرا شخص همه‌ی اعمال و رفتارش را تحت مراقبت ویژه قرارمی‌دهد و سعی تلاش همه جانبه دارد تا آنهارا بر خشنودی خداوند استوار ساخته و صفات برجسته اخلاقی را در کنار یاد معاد به کمال لازم برساند.