بِسم اللهِ الرحمنِ الرحیم
قال الله العظیم:
«يا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناكَ خَليفَه فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ شَديدٌ بِما نَسُوا يَوْمَ الْحِساب»؛
ای داوود! همانا ما تو را در زمین جانشین قرار دادیم! پس میان مردم به حق داوری کن! از هواها و هوس‌ها پیروی نکن که تو را از راه خدا منحرف می‌کند. البته کسانی که از راه خدا منحرف می‌شوند برایشان عذاب سختی است به خاطر آن که روز قیامت را فراموش کردند. (ص/26)
تبیین مسیر سقوط انسان
در آیه فوق تحلیل قرآن کریم پیرامون سقوط انسان در مسیر گناه و هوا پرستی روشن شده است. با توجه به بیان قرآن باید گفت: اگر کسی صحنه محاکمه قیامت را منکر باشد و یا از یاد ببرد چنین آدمی رهاست و مسئولیت‌های خود را فراموش می‌کند و دیگر به اعمالش توجهی ندارد. هم چنان که در قرآن می‌خوانیم.
«أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ يُتْرَكَ سُدىً»؛ آیا انسان گمان می‌کند بیهوده و مهمل(و بدون تکلیف ومسئولیت) رها می‌شود.(قیامت/ 36)
در حالی که باید بداند عمل آدمی زنده است و درخط تولید قرار دارد و سرانجام روزی دامن‌گیر او شده و او را به هرسَمتی که بخواهد می‌برد.
حال سئوال مهم این است که با این همه تذکرات اخلاقی و سفارشات چرا انسان بی توجه به تکالیف الهی شده و گرفتار هواست؟ چون مهمترین چیزی که باید فراموش نشود محاکمه قیامت است ولی با کمال تأسف آن را از یاد می‌برد و فراموش می‌کند که اعمال زشت،آبروریز اوست.
برهان آیه فوق (سوره ص) بسیار مهم استزیرا می‌فرماید: فراموشی معاد علت پیروی انسان از هوای نفس است. اگر آدمی تابع هوا و هوس شد گمراه گردیده و به دنبال گمراهی کیفرهای تلخ در انتظار اوست.
نکته اول: این آیه از پنج جمله که هر کدام حقیقتی را دنبال می‌کند تشکیل یافته است. نخست مقام خلافت حضرت داود علیه السلام را در زمین مطرح می‌نماید. «يا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناكَ خَليفَه فِي الْأَرْضِ»
پروردگار به داود علیه السلام و همه حاکمان اعلام می‌دارد زمین و تمام امکانات آن و همه جانداران و انسان ها به صورت امانت در دست شماست در صورتی که به حق حکم شود مصون و محفوظ می‌ماند. اما اگر به باطل قضاوت گردد تمام زمین و جانداران و مردم به فساد کشیده می‌شوند.
پس خداوند مهمترین وظایف حکمرانان و بنیادهای قانون گزاری و قضایی را روشن ساخته و می‌فرماید: «فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ»
یعنی در جمله دوم دستور می‌دهد ای داود اکنون که این موهبت بزرگ به تو داده شده وظیفه تو این است که در میان مردم به حق حکم کنی در حقیقت نتیجه خلافت الهی حکومت حق است.
نکته دوم: در جمله سوم به مهمترین خطری که هر انسانی به خصوص حاکم عادل را تهدید می‌کند اشاره کرده می‌گوید: هرگز از هوای نفس پیروی مکن «وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى»
آری هوای نفس پرده ضخیمی بر چشمان حقیقت بین انسان می‌افکند و میان او و عدالت جدایی می‌اندازد.
در سخنان معصومین علیهم السلام نسبت به این مساله هشدارهای زیادی داده شده است از جمله امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «مَنْ مَلَكَ نَفْسَهُ إِذَا رَغِبَ وَ إِذَا رَهِبَ وَ إِذَا اشْتَهَى وَ إِذَا غَضِبَ وَ إِذَا رَضِيَ حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ عَلَى النَّارِ».
کسی که در هنگام فریفته شدن به چیزی و هنگام ترس و یا زمانی که خشمگین و یا خشنود می‌گردد مالک نفس خویش باشد (خود را نگاه دارد) خداوند بدن او را بر آتش حرام می‌گرداند.
در جمله چهارم به جهت خطرناکی انتخاب اشتها و میل نفس در ادامه آیه هشدار می‌دهد که اگر از هوای نفس پیروی کنی تو را از راه خدا که همان راه حق است باز می‌دارد. «فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ» بنابر این هر جا -گمراهی هست پای هوای نفس در میان است.
نکته سوم: در جمله پنجم می‌فرماید: منشاء گمراهی طریق حق از فراموشی «يَوْمَ الْحِسابِ» سر چشمه می‌گیرد و نتیجه‌اش عذاب شدید است.
موارد فراوانی در قرآن کریم اسباب ورود به دوزخ نام برده شده است. نظیر کفر و نفاق، دنیا طلبی، ترک نماز، غفلت زدگی و پیروی از راه های انحراف و... .
یکی از اسباب ورود به جهنم بنابر آیه ذیل فراموشی قیامت است که در آیه 14 سوره سجدهاین گونه می‌باشد.
«فَذُوقُوا بِما نَسيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا... »؛ امروز شما عذاب را به کیفر فراموشی ملاقات روز قیامت بچشید.
و در آیه دیگر می‌فرماید: «وَقيلَ الْيَوْمَ نَنْساكُمْ كَما نَسيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا وَ مَأْواكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ ناصِرينَ»؛ به منکران معاد گفته می‌شود همان گونه که دیدار امروزتان در قیامت را فراموش کردید امروز شما را از یاد می‌بریم و جایگاهتان در آتش است و برای شما یاورانی نخواهد بود. (34جاثیه)
یکی از نام های قیامت یوم الحساب است که خداوند حسابرسی همه افراد را به طور کامل و جامع اعلام می‌کند و شاید بتوان گفت یکی از سخت‌ترین صحنه‌های محشر می‌باشد که اگر افراد آن را فراموش نکنند راه نجات می‌یابند.