سیره امام نهم، دهم و یازدهم علیهم السلام در عرصه‌های اجتماعی از جمله ارتباط با خانواده و خویشان خود بر مبنای اصول قرآنی و اسلامی و به تبعیّت از سیره نبوی بوده است. نتیجه اینکه ایشان با استفاده از روش‌های مختلف از جمله رعایت ضوابط اخلاق اجتماعی چه در درون خانواده و چه در جامعه و با ایجاد شبکه ارتباطی وکالت در درون هسته شیعه، این مأموریت خود را به انجام رساندند.
هادی وکیلی [*]
فائزه بکمرادی [**]
چکیده
امام جواد علیه السلام، امام هادیعلیه السلام و امام حسن عسکریعلیه السلام در زمانهای می‌زیستند که حسّاسیت خلفا در مورد امام شیعه بسیار بیشتر از زمانهای گذشته بود و حکومت می‌کوشید تا با روش‌های مستقیم و غیر مستقیم هرگونه فعّالیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی امام شیعه را تحت نظر قرار دهد. تلاش مأمون در تزویج دخترش امّ‌الفضل به امام جوادعلیه السلام، دعوت از امام هادیعلیه السلام برای سکونت در سامرا توسّط متوکّل و محدود کردن امام حسن عسکریعلیه السلام خود مؤیّد این نظر است. این حسّاسیت سبب می‌شد امامان نتوانند همچون پدران خود به فعّالیت‌های اجتماعی پرداخته و با عامi مردم در ارتباط باشند. پرسش این‌‌جاست که این سه امام بزرگوار چگونه در عرصه خانواده فعّالیت داشته و با خویشاوندان خود ارتباط برقرار می‌کردند؟
آن طور که از منابع دست اوّل و کتب روایی و تاریخی بر می‌آید، سیره امام نهم، دهم و یازدهمعلیهم السلام در عرصه‌های اجتماعی از جمله ارتباط با خانواده و خویشان خود بر مبنای اصول قرآنی و اسلامی و به تبعیّت از سیره نبوی بوده است. نتیجه این پژوهش که با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای و به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته، حاکی از آن است که ایشان با استفاده از روش‌های مختلف از جمله رعایت ضوابط اخلاق اجتماعی چه در درون خانواده و چه در جامعه و با ایجاد شبکه ارتباطی وکالت در درون هسته شیعه، این مأموریت خود را به انجام رساندند.
واژگان کلیدی: امام جوادعلیه السلام، امام هادیعلیه السلام، امام حسن عسکریعلیه السلام، خانواده، ارحام.
[*]. عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد.
[**]. کارشناسی ارشد تاریخ تشیع.