قال الله العظیم :
وَ أَنْذِرِ النَّاسَ يَوْمَ يَأْتيهِمُ الْعَذابُ فَيَقُولُ الَّذينَ ظَلَمُوا رَبَّنا أَخِّرْنا إِلى أَجَلٍ قَريبٍ نُجِبْ دَعْوَتَكَ وَ نَتَّبِعِ الرُّسُلَ َ ... ( ابراهیم 44)
ومردم را از روزی که عذاب به سراغشان خواهد آمد بترسان پس کسانی که ظلم کرده اند، خواهند گفت : پروردگارا مارا تامدت کوتاهی مهلت ده تا دعوت تو را اجابت نماییم واز پیامبران پیروی کنیم.
تهــدید یکی از روش های تـربیـت
نکات مورد توجه آیه: هشدار و تهدید از راهها وشیوه های تربیت وهدایت همه مردم است درآیه فوق انذار باعذاب استیصال دنیوی به کاررفته است یعنی روز نزول پاره ای از بلاها ومجازات های دنیوی همانند عذاب هایی که بر قوم لوط وقوم عاد وثمود وقوم نوح نازل گردیده وآنان درنهایت پشیمانی تقاضا ی مهلت نموده اند اما فرصتی به آنان داده نشده است .
نکته اول :
درآیه فوق می خوانیم که پیامبر صلی الله علیه وآله مامور می شود مردم رااز آن روزی که عذاب الهی به سراغشان می آید انذار کند " أَنْذِرِ النَّاسَ " کسی می تواند منذر باشد که خود از عذاب های الهی خائف بوده ودلی بیدار وقلبی هشیار داشته باشد چنانچه پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله این چنین بودند ودر تمام حالات واحوالات به یاد قیامت بوده اند . از واژه " النَّاسَ " اینگونه به دست می آید که از نگاه تربیتی قرآن کریم هشدار وتهدید برای گمراهان لازم است وباید به گوش همه مردم برسد.
نکته دوم :
" يَوْمَ يَأْتيهِمُ الْعَذابُ " چه روزی است ؟ مفسران سه احتمال داده اند .
· روزقیامت و روز رستاخیز است
· روز فرارسیدن مرگ که مقدمه مجازات های الهی از همان روز به سراغ ظالمان می آید.
· روز نزول پاره ای از بلاها ومجازات های دنیوی است .
باتوجه به جملات آیه به خوبی احتمال سوم تقویت می شود چرا که به دنبال این جمله می خوانیم : ستمگران بامشاهده آثار عذاب می گویند پروردگارا مهلت کوتاهی برای جبران به مابده .تعبیر به " اَخِّرْنا " ( مارا به تاخیر بینداز ) قرینه روشنی است برتقاضای ادامه حیات دردنیا ، واگر این سخن در قیامت به هنگام مشاهده آثار عذاب بیان می شد باید بگویند : خداوندا مارا به دنیا باز گردان
همانگونه که در آیه "27 سوره انعام" می خوانیم ." وَ لَوْ تَرى إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقالُوا يا لَيْتَنا نُرَدُّ وَ لا نُكَذِّبَ بِآياتِ رَبِّنا وَ نَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنينَ "
اگر حال آنها رادر آن هنگام که در برابر آتش ایستاده اند ببینی که می گویند ای کاش باردیگر ( به دنیا) باز می گشتیم وآیات پروردگارمان راتکذیب نمی کردیم ، که بلافاصله در آیه بعد از آن پاسخ آنها را خداوند چنین می گوید " وَ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْهُ وَ إِنَّهُمْ لَكاذِبُو ن " اگر هم باز برگردند به همان اعمالی که از آن نهی شده بودند ، مشغول می شوند آنها دروغ می گویند .
لازم به ذکر است بعداز شروع مجازات های نابود کننده دنیوی نظیر ( قوم نوح و... ) درهای توبه به کلی بسته می شود وهیچ گونه راه بازگشت در آن نیست ، چرا که غالب گنهکاران هنگامی که دربرابر چنین کیفرهایی قرار می گیرند اظهار پشیمانی می کنند ودر واقع یک نوع حالت ندامت اضطراری به آنها دست می دهد که بی ارزش است .
نکته سوم :
چرا تقاضای مهلت پذیرفته نمی شود ؟در آیات مختلفی از قران مجید می خوانیم که بدکاران وستمگران در مواقف گوناگون تقاضای بازگشت به زندگی برای جبران گذشته خویش می کنند بعضی ازاین آیات مربوط به روز قیامت ورستاخیز است نظیر آیه " رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً ... " پروردگارا مارااز دوزخ خارج کن تا کار خوبی انجام دهیم . "فاطر 37" بعضی دیگر مربوط به فرا رسیدن زمان مرگ است مانند " ...قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فيما تَرَكْتُ" ( غفلت همچنان ادامه دارد تاهنگامی که مرگ یکی از آنها فرارسد) دراین هنگام عرض می کند خداوندا مرا باز گردان شاید آنچه راکوتاهی کرده ام جبران کنم وعمل صالح انجام دهم . "مومنون 99" گاهی درمورد نزول عذاب های نابود کننده وارد شده است همانند آیات مورد بحث ولی جالب اینکه درتمام این موارد پاسخ منفی به آنها داده می شود دلیل آن هم معلوم است زیرا هیچ یک از این تقاضا ها جنبه واقعی وجدی ندارد ، اینها عکس العمل آن حالت اضطرار وپریشانی فوق العاده است که در بدترین اشخاص نیز پیدا می شود وهرگز دلیل بردگرگونی وانقلاب درونی وتصمیم واقعی بر تغییر مسیر زندگی نیست.
نکته چهارم :
ظالمینی که دچار عذاب استیصال می شوند می گویند خدایا مارا مدت کمی مهلت بده واندکی برعمر مابیفزا تاگذشته و مافات راجبران کنیم" أَخِّرْنا إِلى أَجَلٍ قَريبٍ نُجِبْ دَعْوَتَكَ وَ نَتَّبِعِ الرُّسُلَ ... " از کلام آنان فهمیده می شود که خداوند برای اینگونه افراد اتمام حجت نموده وآنها به وظیفه خود آشنا بوده ، اما تعالیم انبیاء الهی رااز روی علم وعمد نادیده گرفته وبه همین سبب فرصت بازگشت دیگر به آنها داده نمی شود رسالت آیاتی نظیر این آیه چنین است که باهشدار واعلام خطرات افراد رااز ادامه تبهکاری نجات دهند.