قال الله العظیم:
یا یَحْیى خُذِ الْکِتابَ بِقُوَّه وَ آتَیْناهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا
ای یحیی، کتاب{خدا}را به قوت بگیر و در کودکی به او حکمت دادیم.
وَ حَناناً مِنْ لَدُنَّا وَ زَکاه وَ کانَ تَقِیًّا
و مهربانی و پاکی {ویژه ای }از نزد خود {به وی بخشیدیم}و او تقوا پیشه بود
وَ بَرًّا بِوالِدَیْهِ وَ لَمْ یَکُنْ جَبَّاراً عَصِیًّا
و با پدر و مادرش خوش رفتار بود و زورگو و سرکش نبود.
وَ سَلامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَ یَوْمَ یَمُوتُ وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا (مریم آیات 12 تا15 )
و سلام بر او ، روزی که زاده شود و روزی که می میرد و روزی که زنده بر انگیخته می شود.
رابــطه محـبت بـا تـربیـت
نکات مورد توجه آیات: در چهار چوب سخن از انسان و فرزندانش ،آیات اولیه سوره ی مریم از بشارت و تولد حضرت یحیی علیه السلام سخن می گوید.
بیان زیبای قران کریم پیرامون اوصاف این فرزند صالح و رابطه ی او با پدر و شخصیت ممتازش دارای نکات تربیتی بر جسته ای است.
انسان های تربیت یافته ،دوست دار خداوند و سر شار از اشتیاق به وی هستند به همین سبب از روحیه عطوفت و دل سوزی عمیق برخوردار بوده و با رعایت دستورات الهی زمینه رشد و تکامل خود را فراهم می آورند و سبب سر بلندی خاندان خویش می گردند.
نکته اول: خداوند،فهم کامل و همه جانبه ی کتاب آسمانی (تورات)و عمل قاطعانه بر طبق آن را به یحیی علیه السلام فرمان داد. یا یَحْیى خُذِ الْکِتابَ بِقُوَّه
این تعبیر در دیگر آیات قرآن نیز آمده است . خُذُوا ما آتَیْناکُمْ بِقُوَّه (بقره /93) با توجه به بیان آیه می توان گفت این حکم عام برای همگان است و دین داری باید با قدرت و جدیت باشد.
کلمه "قوه"در جمله دارای معنای وسیعی است و شامل تمام قدرتهای مادی و معنوی ،روحی و جسمیمی شود وبیانگر این حقیقت است که نگهداری آیین اسلام و قران با ضعف و سستی امکان پذیر نیست.
خداوند در دوران کودکی به حضرت یحیی علیه السلام حکمت (نبوت)عطا نمود چنانچه به امام جواد علیه السلام در دوران کودکی حکمت (امامت) اعطا نمود.
نکته دوم : حضرت یحیی علیه السلام در عمل به کتاب آسمانی خود کمترین کوتاهی روا نداشت و رعایت تقوا ی الهی را می نمود. بنا بر این مورد عنایت ویژه ی پروردگار قرار گرفت ( وَ حَناناً مِنْ لَدُنَّا)
"حنان" به معنای شفقت و مهربانی است. درباره این تعبیر چهار تصور وجود دارد که آیه با تمام آنها سازگار است . محبت و رافت خدا به یحیی، مهر و محبت مردم به یحیی علیه السلام ،محبت و عطوفت یحیی به مردم، عشق شدید او به خدا
در روایت آمده است یحیی علیه السلام زمانی که دعا می کرد و در دعایش می گفت :یا رب یا الله ....خداوند از آسمان به او ندا می داد لبیک یا یحیی ...ا ی یحیی حاجت خود را بخواه.
نکته سوم : از نمود های بارز تقوا و لازمه ی آن احسان به پدر و مادر است وَ بَرًّا بِوالِدَیْهِ" او با پدر و مادرش رابطه ی نیکو داشت و به آن توجه می کرد بنا بر این صفات بارز ایشان عبارت است: از شفقت و مهربانی ،تقوا و پرهیزکاری (کانَ تَقِیًّا) و نیکوکاری.
حضرت یحیی علیه السلام شخصیتی مبرا از گردن فرازی ،بزرگ نمایی و سلطه جویی داشت. ایشان هیچ گاه چیزی را بر پدر و مادر تحمیل نکرد و از فرمان آنها سر پیچی ننموده ( وَ لَمْ یَکُنْ جَبَّاراً عَصِیًّا)
قران فرزندسر کش را "جبار " خوانده است. جبار کسی است که فقط برای خود زندگی می کند و جز ارضاء هواهای نفسانی مقصودی ندارد. هر کار که می کند به مقتضای شهوت و غضب اوست ،همواره خود را از دیگران برتر می شمارد ولی یحیی علیه السلام جبار و گردنکش نیست وبه عبارت دیگر در زندگی اش از عصیان و تمرد در برابر پدر و مادر و دیگر مردم بیزار است.
نکته چهارم : سه روز مشکل در سر نوشت انسان وجود دارد . تولد " یَوْمَ وُلِدَ" ، روز مرگ و انتقال به جهان برزخ" یَوْمَ یَمُوتُ" و روز برانگیخته شدن در جهان دیگر "یَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا" از آنجا که این سه روز انتقالی طبیعتاً با بحران هایی روبرو است ، خداوند سلامت و عافیت خود را شامل حال بندگان خاصش قرار می دهد و آنها را در این سه مرحله طوفانی در کنف حمایت خویش قرار می دهد.
وَ سَلامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَ یَوْمَ یَمُوتُ وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا...
از مواردی که حضرت زکریا علیه السلام برای فرزند خود از خدا طلب کرد این بود که گفتوَ اجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیًّا(5/مریم): ای پروردگار من ، او را شایسته و پسندیده گردان.در آیه سَلام یَوم... می بینیم که خدای تعالی این خواست او را بر آورده ساخته است.
شاید آیه اشاره به این باشد که یحیی علیه السلام از وقتی که متولد گردید تا روزی که شهید گردید دارای سلامت نفس بود و این سلامت همواره همراه او بود ، جامعه او را دوست می داشت،خدا او را دوست می داشت و پس از مرگش هم مردم او را دوست می داشتند.
حاصل سخن اینکه کلید سالم زندگی کردن و سالم مردن و سلامتی در قیامت: محبت و عشق ورزیدنبه خدا،مهر ورزی و عطوفت و شفقت نسبت به مردم ، تقوا، نیکی به والدین و پرهیز از عصیان و سر کشی است.