بِسم الّلهِ الرحمنِ الرحیم
قال الله العظیم:
لَقَدْ كانَ لَكُمْ في رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَه حَسَنَه لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثيراً (21احزاب)
همانا برای شما در (سیره‌ی)رسول خدا الگو و سر مشقی نیکوست. (البته)برای کسانی که به خدا و روز -قیامت امیدوارند و خدا را بسیار یاد می‌کنند.
روش اسـوه سـازی 1
نکات تربیتی آیه:
اسوه در مورد تأسی و پیروی کردن از دیگران در کارهای خوب به کار می‌رود . در این روش ،مربی می‌کوشد نمونه‌ی رفتار و کردار مطلوب را عملاً در معرض دید متربی قرار دهد و بدین گونه موقعیت اجتماعی او را دگرگون کند تا او به پیروی پردازد و حالت نیکویی، مطابق با آن عمل نمونه ،در خویش پدید آورد. در قرآن این روش به کار گرفته شده است.گاه در آیات مستقیماً به پیروی از کسی تصریح می‌شود.مانند آیه فوق وجمله‌ی:
قَدْ كانَتْ لَكُمْ أُسْوَه َحَسَنَه في إِبْراهيمَ وَ الَّذينَ مَعَهُ (ممتحنه4)
قطعا درگفتار ورفتار ابراهیم علیه السلام وکسانی که بااو بودند برای شما اقتدای نیکویی است.
و گاه بدون چنین تصریحی ،اسوه‌ها در معرض دید گذاشته می‌شوند قسم اخیر نیز در قرآن فراوان یافتمی‌شود.از اهمیت بسزایی در تربیت برخوردار است. به طور مثال خداوند می‌فرماید:
وَ أَيُّوبَ إِذْ نادى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمينَ (83/انبیاء)
و یاد کن حال ایوب را وقتی دعا کرد که ای پروردگار بیماری سختی به من رسیده است و تو از همه مهربانتری.
در آیه فوق ادب گفتگوی حضرت ایوب با خداوند مطرح شده است.او در حالی که از بیماری طولانی و جانکاهی رنج می‌برد، از خدا شفای خویش را مسألت می‌نماید.اما تقاضای خود را آمرانه از خداوند نمی‌خواهد.
این یک اسوه‌ی حسنه است که پروردگار آن را در معرض دید و آگاهی همگان قرار می‌دهد.
اسوه سازی به عنوان یک روش اساسی در تربیت به کار رفته است .مهمترین ویژگی این روش عبارت از آن است که فرد باید با بصیرت اسوه را انتخاب کند.
قرآن کسانی را که در پیروی از دیگران با کور دلی به هر چه بیابند اقتدا می‌کنند، نکوهش نموده و آنان را به بصیرت فرا می‌خواند.
...إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلى أُمَّه وَ إِنَّا عَلىآثارِهِمْ مُقْتَدُونَ
قالَ أَ وَ لَوْ جِئْتُكُمْ بِأَهْدى مِمَّا وَجَدْتُمْ عَلَيْهِ آباءَكُمْ ... (24و23 زخرف)
گفتند: ما پدران خود را بر آیین و عقاید می‌یافتیم و البته از آنان پیروی خواهیم کرد.
رسول ما به آنان گفت:اگر من شما را به آیینی بهتر از دین باطل پدرانتان هدایت کنم باز هم آنان را تقلید می‌کنید.
پس اسوه گزینی ،هر چند متضمن پیروی از غیر است اما این پیروی هرگز نباید با بی‌خبری و کوردلی باشد بصیرت در این روش ،پیش فرض اساسی است.
نکته اول : در سوره مبارکه احزاب از گروه های مختلف و برنامه های آنان در غزوه احزاب گفتگو شده است از جمله افراد ضعیف الا یمان،منافق،سران کفر و نفاق ....
مسلم است که جامعه در حال جنگ با مشکلات زیادی روبرو است . برای حمل این دشواریها قرآن می‌فرماید:" لَقَدْ كانَ لَكُمْ في رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَه حَسَنَه لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثيراً "
بهترین الگو برای شما نه تنها در این میدان که در تمام زندگی شخص پیامبرصلی الله علیه وآله است. روحیات عالی او ،استقامت و شکیبایی او ،هوشیاری و درایت و اخلاص و توجه به خدا و تسلط او بر حوادث و....
این ناخدای بزرگ به هنگامی که سفینه‌اش گرفتار سخت‌ترین طو فان ها می‌شود کمترین ضعف و سستی و دست‌پاچگی به خود راه نمی‌دهد. او هم سکان داراست و هم لنگر مطمئن این کشتی، هم چراغ هدایت است و هم مایه ی آرامش. همراه مومنان ،کلنگ به دست می‌گیرد ،خندق می‌کَند. برای حفظ روحیه و خونسردی یارانش با آنها مزاح می‌نماید. و برای گرم کردن دل و جان آن ها را به خواندن اشعار حماسی تشویق می‌کند و مرتباً آنان را به یاد خدا می‌اندازد.
از توطئه منافقان بر حذر می‌دارد و در از آرایش جنگی صحیح و انتخاب بهترین روش‌های نظامی لحظه ای غافل نمی‌ماند و در عین حال از راههای مختلف برای ایجاد شکاف در میان صفوف دشمن از پای نمی‌نشیند. آری او بهترین اسوه در این میدان و همه‌ی میدان هاست.
نکته دوم: قرآن کریم در آیه فوق این اسوه حسنه را مخصوص کسانی می‌داند که دارای سه ویژگی هستند.
لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثيراً
امید به خدا : یعنی همان ایمان به پروردگار که انگیزه‌ی این حرکت می‌شود .
امید به آخرت :یعنی عمل صالح که همراهی آن با ایمان ضامن سعادت است.
ذکر کثیر: تداوم بخش این ایمان و عمل صالح است زیرا بدون شک کسی که از چنین ایمانی قلبش سر شار نباشد قادر به قدم گذاشتن در جای گام‌های پیامبر نیست و در ادامه این راه اگر پیوسته ذکر خدا نکند و شیاطین را از خود نراند قادر بر ادامه تأسی و اقتدا نخواهد بود.