بِسم الّلهِ الرحمنِ الرحیم
قال الله العظیم:
وَ لَوْ تَرى إِذِ الْمُجْرِمُونَ ناكِسُوا رُؤُسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ رَبَّنا أَبْصَرْنا وَ سَمِعْنا فَارْجِعْنا نَعْمَلْ صالِحاً إِنَّا مُوقِنُونَ
و چه (صحنه‌ی دلخراشی است)اگر ببینی مجرمان را هنگامی که نزد پروردگارشان سرهای خود را به زیرافکنده(می‌گویند)پروردگارا دیدیم و شنیدیم(آنچه را وعده کرده بودی)پس ما را(به دنیا) بازگردان تا کار نیکو انجام دهیم همانا ما به یقین رسیدیم.
وَ لَوْ شِئْنا لَآتَيْنا كُلَّ نَفْسٍ هُداها وَ لكِنْ حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّه وَ النَّاسِ أَجْمَعينَ
و اگر می‌خواستیم هر کس را به اجبار هدایت می‌رساندیم ولی (کافران بدانندکه)اراده قطعی من چنین است که دوزخ را (ازافراد بی ایمان و گنهکار)از جن و انس پر خواهم کرد. (12و13سجده)
شـهوت عـمل مـانـع تـربیـت
نکات مورد توجه آیات:
عدم توجه به هشدارهای تربیتی ممکن است تا پایان عمر ادامه پیدا کند به طوری که شخص در روز قیامت خداوند را مربی خود شناخته و باور خود را با دیدن حقایق و باز شدن چشم وگوش اعلام می‌نماید اما مسلم این اعتراف و هشیاری ثمری ندارد ! این ها مشکل علمی ندارند بلکه مبتلا به شهوت عملی هستند و می‌خواهند جلویشان باز باشد و هر کاری انجام دهند!
نکته اول : قران کریم سرنوشت مغروران سرکش و چموشی را که در دنیا در برابر حقایق سرفرود نیاورده‌اند چنین مجسم می‌نماید: اگر ببینی مجرمان را هنگامی که در پیشگاه پروردگارشان سر به زیر افکنده‌اند. "وَ لَوْ تَرى إِذِ الْمُجْرِمُونَ ناكِسُوا رُؤُسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ "
"ناکس"از ماده "نکس" بر وزن عکس به معنی وارونه شدن چیزی است و در این جا به معنی سر به زیر افکندن است.
گویا سخن آیه این است که در روز قیامت عده‌ای به صور‌های خاص در می‌آیند ،اینها سرافکنده‌اند یعنی شرمسارند. این سرافکندگی به جهت این است که به صورت حیوان محشور می‌شوند چون انسان مستوی القامه است اماحیوان ناکس الراس است.
نکته دوم: این افراد با دیدن صحنه‌های قیامت به کلی تغییر موضع می‌دهند.می‌گویند پروردگارا آنچه وعده کرده بودی دیدیم و شنیدیم ما پشیمانیم ، ما را باز گردان تا عمل صالح انجام دهیم.
"رَبَّنا أَبْصَرْنا وَ سَمِعْنا فَارْجِعْنا نَعْمَلْ صالِحاً إِنَّا مُوقِنُونَ"
طبق آیات دیگر قرآن این تغییر موضع احتمال دارداشاره بر بیداری زودگذر باشد چون در سوره انعام آیه 28 آمده است"وَ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْهُ ......"
مقدم داشتن "ابصرنا" (دیدیم) بر"سمعنا" (شنیدیم) به خاطر آن است که در قیامت نخست انسان با صحنه‌های وحشتناک روبرو می‌شود و بعد بازخواست الهی و فرشتگان را می‌شنود.
مجرمان به هنگام مشاهده نتایج اعمال و آثار عذاب الهی سخت پشیمان می‌شوند و تقاضای باز گشت به دنیا می کنند، در حالی که از نظر سنت الهی چنین باز گشتنی امکان پذیر نیست.
همان‌گونه که بازگشت نوزاد به رحم مادر، ومیوه‌ی جدا شده ازدرخت به درخت ممکن نخواهد بود!
نکته قابل توجه این که تنها تقاضای مجرمان بازگشت به دنیا برای انجام اعمال صالح است و از این به خوبی روشن می‌شود که تنها سرمایه نجات در قیامت اعمال صالح است.
نکته سوم: این همه اصرار و درخواست برای ایمان آوردن این توهم را پیش می‌آورد که آیا رد این خواست با رحمانیت و رحیمیت خداوند منافات ندارد؟
کاش خداوند نور ایمان و هدایت را در دل آنها ایجاد می‌کرد؟
در آیه‌ی بعد می‌فرماید: اگر ما می‌خواستیم به هر انسانی (اجباراً ) هدایت لازمش را می دادیم "وَ لَوْ شِئْنا لَآتَيْنا كُلَّ نَفْسٍ هُداها....."
مسلماً خداوند قدرت دارد همه را مومن کند ،ولی ایمانی که از طریق اجبار و الزام تحقق یابد ارزش چندانی ندارد.اراده پروردگار بر این است که انسان راه تکامل و تربیت را با پای خویش بپیماید.
مسلم است آنهایی که با سوءاختیار خود این راه را طی کنندمستحق مجازاتند "وَ لَوْ شِئْنا لَآتَيْنا كُلَّ نَفْسٍ هُداها وَ لكِنْ حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعينَ "
ممکن است جمله قاطع و کوبنده اشاره به این باشد که مبادا تصور کنید رحمانیت ورحیمیت خداوند مانع از مجازات مجرمان آلوده و ستمگر می شود رحمت خدا جایی دارد و غضب او جایی.