بِسم الّلهِ الرحمنِ الرحیم
قال الله‌العظیم:
أَوَ لَمْ يَرَوْا إِلَى الْأَرْضِ كَمْ أَنْبَتْنا فيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَريمٍ
آیا به زمین نگاه نکرده‌اند که از هر نوع (روییدنی) نیکو چقدر رویانیدیم.
إِنَّ في ذلِكَ لَآيَه وَ ما كانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنينَ
قطعا ًدر این (آفرینش نیکو)عبرت و نشانه‌ای است، ولی بیشترشان ایمان آورنده نیستند.
وَ إِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزيزُ الرَّحيمُ
و به راستی پروردگار تو همان نفوذ ناپذیر مهربان است. (شعراء7تا9)
قـهر و مهـر پـروردگـار عـامـل تـربیـت
بسیاری از آیات قران کریم با اسماءحسناء الهی پایان می پذیرد. هر کدام از این اسم‌ها دارای معنا و ویژگی خاص خود هستند.در این مجموعه از آیات با دو اسم "عزیز و رحیم"روبرو می شویم که هر کدام در نفس تاثیر خاص خود را دارد. مومن در میان دو اسم عزت و رحمت تعادل را حفظ می کند یعنی زندگی او همراه با ترس از خشم خدا و امیدواری به رحمت او می گذرد ولی بیشتر مردم را رحمت خدا گرفتار غرور و فریب می سازد و از عزت و توانایی او غافل می نماید. در حالی که مهر و قهر پروردگار هر دو با هم عامل تربیت هستند.
نکات مورد توجه آیات:
نکته اول : در آیات فوق سخن از کسانی است که چشم های خود را از دیدن نشانه های حق بسته و توحید را در پهنه آفرینش نمی بینند. خداوند در مورد چنین افرادی می فرماید :آیا آنها به زمین نگاه نکردند چه بسیار گیاهان آفریدیم " أَ وَلَمْ يَرَوْا إِلَى الْأَرْضِ كَمْ أَنْبَتْنا فيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَريمٍ "
جمله فوق در واقع توبیخی است از سوی پروردگار درباره‌ی این افراد که به جهان آفرینش به خصوص گیاهان با این همه تنوع و زیبایی و فایده نظر نکرده و تفکرنمی‌نمایند!
بنابر جمله فوق مطالعه درباره طبیعت به خصوص گیاهان یکی از بهترین راه های خداشناسی است.
نکته دوم: قران کریم در مورد گیاهان قانون زوجیت را اولین بار مطرح کرده می فرماید:"كَمْ أَنْبَتْنا فيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَريمٍ"
تعبیر "زوج" درمورد گیاهان بسیار قابل دقت است.در گذشته انسان ها کم و بیش فهمیده بودند که بعضی از گیاهان دارای نوع نر و ماده هستند و برای بارور ساختن گیاهان از طریق تلقیح استفاده می کردند این مساله در مورد درختان نخل کاملاً شناخته شده بود ولی نخستین بار "لینه"دانشمند و گیاه شناس معروف سوئدی در اواسط قرن هیجدهم موفق به کشف این واقعیت شد که مساله زوجیت در دنیای گیاهان تقریباًیک قانون عمومی است.
تعبیر "زوج کریم"می تواند به این مطلب اشاره داشته باشد که در همه‌ی گیاهان فوایدی هست،گر چه ممکن است فایده‌ی بعضی برای ما کشف نشده باشد. زیرا واژه "کریم"در اصل به معنی هر چیز پر ارزش است،گاه در مورد انسان به کار می رود و گاه درگیاهان ودر هر شی با برکت .شاید بتوان گفت: مراد از گیاهان کریم گیاهان پرفایده می‌باشد.
نکته سوم: در آیه بعد به عنوان تاکید و تصریح می فرماید:در این خلقت گیاهان ارزشمند نشانه‌ی روشنی بر وجود خداست" إِنَّ في ذلِكَ لَآيَه" کلمه "ذلک " اشاره است به رویاندن هر جفت کریم.
آری توجه به این واقعیت که خاک ظاهراًبی ارزش با داشتن یک ترکیب معین مبدا پیدایش انواع گلهای زیبا و درختان پر ثمر و میوهای رنگارنگ با خواص کاملاً متفاوت بیان‌گر نهایت قدرت خداست.
اما این کور دلان آن چنان غافل و بی خبرند که این گونه آیات الهی را می بینند اما تفکر و تعقل ننموده و باز هم در غفلتند چرا که کفر و لجاج در قلب آنها رسوخ کرده،لذا در پایان آیه می فرماید:" وَ ما كانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنينَ" بیشترشان ایمان آورنده نیستند.
خداوندی که هر یک از این جفت ها را ایجاد کرده و نواقص هریک از دو طرف زوج را بادیگری بر طرف نموده است و برای هر یک هدف معین نموده و به سوی آن غایت و هدف سوق داده، این قانون و سنت را در تمام کائنات دارد چطور ممکن است امر تربیت انسانها را مهمل بگذارد و به سوی سعادت وآن راهی که خیر دنیا و آخرت در آن است هدایت نکند؟
نکته چهارم: در آخرین آیه مورد بحث با بیانی که هم نشانه تهدید است و هم تشویق ،هم بیم است و هم امید، می‌فرماید:پروردگار تو عزیز و رحیم است "وَ إِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزيزُ الرَّحيمُ" (شعراء9)
"عزیز" به معنی قدرتمندی است که شکست ناپذیر است. هم توانایی بر ارائه آیات بزرگ دارد و هم در هم کوبنده‌ی تکذیب کنندگان است ولی با این حال رحیم است و رحمت واسعه اش همه جا را فراگرفته، و بازگشت جدی به سوی او در یک لحظه کوتاه کافی است که تمام نظر لطف او را متوجه انسان سازد و گناهان گذشته اش را عفو کند.ممکن است مقدم داشتن صفت "عزیز"بر"رحیم"در این جا به خاطر این باشد که اگر رحیم را مقدم می داشت ممکن بود از آن احساس ضعف شود اما"عزیز"را مقدم می دارد تا روشن گردد که در نهایت قدرت، بسیار مهربان است.