با توجّه به اینکه ایالات متّحدهی آمریکا پس از انقلاب اسلامی، همواره سعی بر اعمال فشار بر جمهوری اسلامی از طریق اهرم اقتصادی داشتهاست، بررسی مأموریتهای اقتصادی آمریکا در ایران اهمّیت بسزایی دارد؛ زیرا شناسایی سیاستهای اقتصادی آمریکا در ایران، ما را در تحلیل هر چه بهتر مسائل مربوط به آمریکا، به ویژه در زمینهی سیاسی و اقتصادی یاری خواهدکرد. همچنین میتواند در انتخاب شیوهی مناسب مقابله یا مذاکره با آمریکا مفید واقعشود.
فاطمه خدابخشی
چکیده
در این پژوهش به بررسی مأموریتها یا وظایف ویژهی محوّل شده به هیأتهای آمریکایی در قبال ایران، از دیدگاه اقتصادی پرداختهشدهاست. این مأموریتها از زمان ریاست جمهوری ترومن در سال 1329ش/1950م و به شکل کمکهای اقتصادی آغاز شد. این کمکها منجر به وابستگی مالی ایران به آمریکا گردید؛ امّا هنگامی که کمکها در سال 1346ش/1967م پایان یافت، دورهی جدیدی از مأموریت آمریکاییها در ایران آغاز شد. هر چند مأموریت ویژهی اقتصادی آنها در این دوره روی به یغما بردن نفت ایران متمرکز بود، امّا مأموریت اقتصادی دیگر آنها، تبدیل ایران به بازار مصرف کالاهای آمریکایی از جمله تسلیحات نظامی، غلّات، ماشینآلات و تجهیزات حمل و نقل بود. پس از انقلاب اسلامی و به دنبال اشغال سفارت آمریکا، در سال 1358ش/1979م روابط اقتصادی دو کشور دچار تغییر شد و مأموریتهای اقتصادی آمریکا در ایران شکل تازهای به خود گرفت. از این زمان به بعد تحریمهای اقتصادی به عنوان یک مجازات اقتصادی به استراتژی آمریکا علیه ایران تبدیلشد و توسّط تمامی رؤسای جمهور آمریکا، این مدل بدون توجّه به وابستگی حزبی آنها (دموکرات یا جمهوریخواه) به کار گرفتهشد.
واژگان کلیدی: مأموریت، اقتصاد، آمریکا، وابستگی مالی، غارت نفت، تحریم اقتصادی.