واژه پژوهش (research) و مترادف‌های آن مانند جستجو، بررسی، مطالعه و تحقیق، تفحّص و تتبّع در واقع اسم یا عنوان یکی از فعالیت‌های علمی انسان است؛ فعالیتی که هدف آن، شناختن امور ناشناخته است.
اگر یک روز از صبح تا شام اندکی در گفته‌های خود و دیگران دقت کنیم به سادگی در می‌یابیم که همه‌ی ما در بسیاری از امور، مدعی تحقیق و پژوهش هستیم و به فعالیت‌های مختلفی نیز پژوهش اطلاق می‌کنیم.
به عنوان مثال در زبان عادی به تمام فعالیت‌های زیر پژوهش گفته می‌شود:
بررسی‌های ساده‌ای که مردم درباره‌ی افراد، اشیاء و پدیده‌ها از طریق مشاهده یا پرس‌وجو از دیگران انجام می‌دهند.
مطالعات عادی‌ای که یک دانش‌آموز(دانشجو) برای نوشتن یک مقاله انجام می‌دهد.
بررسی‌هایی که مأموران انتظامی درباره‌ی حوادث امنیتی و جنایی انجام می‌دهند.
دقیق‌ترین تحقیقاتی که دانشمندان انجام می‌دهند.
بطور کلی می‌توان گفت واژه پژوهش حداقل در زبان عادی به ۲نحوه به کار می‌رود:
1- پژوهش به معنای مطلق جستجو
ناظر به تمام فعالیت‌های جستجوگرانه‌ای است که انسان در پی برخورد با یک مشکل انجام می‌دهد، اعم از این که فعالیت روشمند باشد یا نباشد یا نتایج آن معتبر باشد یا نباشد.
2- پژوهش به معنای جستجوی روشمند
واژه پژوهش در مواردی تنها به فعالیت‌های جستجوگرانه ای اطلاق می‌شود که بر اساس یک روش معتبر انجام گیرد. واژه پژوهش هنگامی که در متون علمی و محیط‌های آموزشی و پژوهشی بصورت دقیق به کار برده شود، به این معنای پژوهش است.
منبع: درسنامه روش تحقیق، ص۱۴
مجید طرقی