بِسم الّلهِ الرحمنِ الرحیم
قال الله العظیم:
الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلى أَفْواهِهِمْ وَ تُكَلِّمُنا أَيْديهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ (65یس)
امروز بر دهان آنها مهر مینهیم و دستهایشان با ما سخن میگویند و پاهایشان برکارهایی که انجام میدادند شهادت میدهند.
نقـش اعتقاد به شهادت اعضاءدر رستگاری
یکی از مطالب اساسی قرآن کریم در مسأله وارستگی و پارسایی اعتقاد به حضور خدا و شاهدان او در تمام زندگی است. اولین گواه اعمال خدای سبحان است. زیرا هرچیزی و هر کاری در مشهد و محضر خداست. خداوندی که امروز شاهد اعمال است فردا قاضی آن خواهد بود علی علیه السلام میفرمایند: " اتَّقُوا مَعَاصِيَ اللَّهِ فِي الْخَلَوَاتِ فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاكِم" ( نهج البلاغه حکمت324 )
پس از پروردگار برترین مرتبه در مسأله گواهان رستاخیز اختصاص به نبی اکرم صلی الله علیه و آله دارد. قرآن در این باره میفرماید: " فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّه بِشَهيدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ شَهيداً " چگونه است (حال مردم) هنگامی که از هر امتی گواهی (که پیامبر انان است براعمالشان ) بیاوریم وتورا برآنان گواه قرار دهیم . (41نساء)
در سخن مولی علی علیه السلام درباره گواه بودن پیامبر آمده است. "فَهُوَ أَمِينُكَ الْمَأْمُونُ وَ خَازِنُ عِلْمِكَ -الْمَخْزُونِ وَ شَهِيدُكَ يَوْمَ الدِّين"پیامبر صلی الله علیه وآله امین درستکار،خزانه علم و اسرارتوست و روز رستاخیز بر نیکوکاران و بدکاران از جانب تو شاهد و گواه است. (خطبه 72 )
اهل بیت علیهم السلام نیز شاهدان قیامتند در روایت آمده است. "نَحنُ الشُهَداءعَلی الناسِ یَومَ القِیامه..." ما گواهان مردم در روز قیامتیم .
دیگر از شاهدان رستاخیز ،اندام های آدمی است که در صحنه قیامت به ادای شهادت میپردازند گواهانی که کاملاً با رفتار و کردار شخص آشنا بوده و وقتی به نطق در میآیند .دیگر کسی نمیتواند سخنان آنها را انکار کند.
دریک نگاه کلی می توان گفت گواهان رستاخیز عبارتند از: خداوند ،پیامبر و اهل بیت معصومین علیهم السلام و اعضا آدمی، ملائکه،زمین،زمان و....
شاید فلسفه کثرت شهود در قیامت این باشد که هر چه شاهدان بیشتر باشند گناهکار رسواییش بیشتر است.
نکته اول: شگفتی ها و عجایب قیامت فراوان است خدای سبحان گزارش کارهای انسان را در قیامت بر او ارائه خواهد کرد.در حالی که نیازی به گزارش الهی نیست .چرا که فرد به همه جزئیات اعمال خود آگاه است.
يُنَبَّؤُا الْإِنْسانُ يَوْمَئِذٍ بِما قَدَّمَ وَ أَخَّرَ *بَلِ الْإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصيرَه ( قیامت 13و14 )
آن روز است که انسان را به اعمالی که از گذشته یا پس از آن انجام داده آگاه می کنند* بلکه انسان خود به وضع خویش بیناست
از آنجا که بعضی افراد ممکن است درصدد انکار اعمال خود برآیند برای اتمام حجت دهان تبهکاران بسته میشود "الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلى أَفْواهِهِمْ "
در آیه فوق ختم به معنای مهر کردن است هم چنانکه در فارسی پس از پایانِ نامه آن را مهر میزنند.مهر کردن دهانها به جهت منع از سخن گفتن است.
نکته دوم: به دنبال آن میفرماید دست هایشان با ما سخن میگویند" تُكَلِّمُنا أَيْديهِمْ"
در باره کیفیت نطق اعضا بنا بر یک احتمال میتوان گفت :خداوند در آن روز درک و شعور وقدرت سخن گفتن در یک یک اعضاءمیآفریند. وآنها به راستی سخن میگویند .در تحلیلی دیگر مفسران میگویند : تمام هستی دارای شعور است.در عالم آخرت این شعور جهان هستی از مرحله قوه به فعلیت و ظهور میرسدهمان گونه که قرآن میفرماید :"…إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَه لَهِيَ الْحَيَوانُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُون" (عنکبوت 64 )
بیتردید سرای آخرت زندگی واقعی است اگر اینان معرفت داشتند.
و شاید همین سِر شهادت اعضا آدمی بر علیه وی در رستاخیز است. آری درآن روز اعضای انسان تسلیم تمایلات او نیستند ،آنها حساب خود را از کل وجود انسان جدا کرده ،تسلیم پروردگار میشوند.و حقایق را با شهادت خود آشکار میسازند.
علی علیه السلام می فرمایند: "خُتِمَ عَلَى الْأَفْوَاهِ فَلَا تَكَلَّمُ وَ قَدْ تَكَلَّمَتِ الْأَيْدِي وَ شَهِدَتِ الْأَرْجُلُ وَ نَطَقَتِ الْجُلُودُ بِمَا عَمِلُوا فَلا يَكْتُمُونَ اللَّهَ حَدِيثاً."( نورالثقلین ج 4،ص 391)
مهر بر دهان گذاشته می شود ،پس سخن نمیگویند .دستها به سخن آیند،پاها شهادت دهند. پوست بدن ها به نطق آیند و درباره کردار آنان گواهی دهند و هیچ سخن از خدا پوشیده نخواهد ماند.
نکته سوم : سوال مهم:آیا شهادت اعضا و جوارح برای همه افراد است؟
امام باقر علیه السلام میفرمایند :" لَيْسَتْ تَشْهَدُ الْجَوَارِحُ عَلَى مُؤْمِنٍ إِنَّمَا تَشْهَدُ عَلَى مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ كَلِمَه الْعَذَابِ فَأَمَّا الْمُؤْمِنُ فَيُعْطَى كِتَابَهُ بِيَمِينه "
جوارح انسان مومن علیه او شهادت نخواهند داد. جوارح کسی علیه او شهادت می دهند که عذاب الهی -درباره او حتمی باشد .زیرا مؤمن نامه کردارش به دست راستش داده میشود.