بِسم الّلهِ الرحمنِ الرحیم
قال الله العظیم:
وَ ماأُوتيتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَمَتاعُ الْحَياه الدُّنْيا وَ زينَتُها وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقى أَفَلا تَعْقِلُونَ
و آنچه به شما داده شده بهره‌ی زندگی دنیا و زینت آن است (که فانی و زودگذراست)در حالی که آنچه نزد خداست بهتر و پایدارتراست ،پس آیا نمی‌اندیشید!
أَفَمَنْ وَعَدْناهُ وَعْداً حَسَناً فَهُوَلاقيهِ كَمَنْ مَتَّعْناهُ مَتاعَ الْحَياه الدُّنْيا ثُمَّ هُوَ يَوْمَ الْقِيامَه مِنَ الْمُحْضَرينَ (60و61قصص)
پس آیا کسی که به او وعده‌ای نیکو داده‌ایم و آن را خواهد دید مانند کسی است که او را از بهره زندگی دنیا بهره‌مند ساختیم .(و) سپس او در روز قیامت از احضار شدگان (برای حساب و جزا)خواهد بود.
نقــش تـعقل در تـربـیت
نکات مورد توجه آیات:
انسان در معرض از دست دادن سعادت اخروی خویش به خاطر وابستگی به دنیا است . عقل می‌گوید: برگزیدن ایمان و هدایت الهی ولو به بهای از دست دادن زندگی دنیوی و زینت آن باشد بهتر است.
بعضی‌ها می‌گویند: دین حق است ولی اگر ما آن را بپذیریم آسیب می بینیم"وَ قالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدى مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنا..." گفتند اگر از قرآن این کتاب هدایت پیروی کنیم وهمراه تو باشیم بی درنگ مارا از دیارمان می‌ربایند.... (57قصص)
زبان عمل آنها این است که ما دین حق را عالماً عامداً رد می‌کنیم برای اینکه دنیای ما در خطر است.خداوند به این افراد می‌گوید :" أَفَلا تَعْقِلُونَ ؟"آیا مقدم داشتن متاع دنیا و زینت آن بر آخرت پایدار کاری عاقلانه است؟
نکته اول : قرآن در پاسخ بهانه جویانی که می‌گویند اگر ایمان بیاوریم دشمن به ما هجوم می‌آورد و زندگی ما به هم می‌ریزد می‌فرماید:آنچه از این رهگذر به دست می‌آورید متاع بی ارزش دنیا و زینت آن است . "وَ ما أُوتيتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَمَتاعُ الْحَياه الدُّنْيا وَ زينَتُها"
کلمه "متاع "به معنای هر چیزی است که از آن بهره برداری می‌شود."زینت"به معنای هر چیزیست که به چیز دیگر منضم شود و آن را جمال و حسن بخشد. "حیاه دنیا"به معنای زندگی زود گذر و پایان پذیر است که از زندگی آخرت به ما نزدیکتر است. و در مقابل آن زندگی آخرت است.
از گرفتاری‌های نفس بشری یکی این است که به چیزهای محسوس آنی تمایل دارد و به جانب دنیا و آنچه در آن است کشیده می‌شود از آن جهت که در دسترس او قراردارد. برای دریافت و فهم تعامل با دنیا نیم نگاهی به جایگاه دنیا در قران کریم در نکته بعد می نماییم.
نکته دوم :در قرآن مجید از دنیا و زندگانی آن با تعبیرات مختلفی یاد گردیده است.
دنیا غنچه ای است که برای هیچ کس گل نمی شود "زَهْرَه الْحَياه الدُّنْيا " (طه131)
چرا به دنیای کوچک و زود گذر شاد می‌گردید "وَ فَرِحُوا بِالْحَياه الدُّنْيا" (رعد 26)
چرا دنیا را به آخرت ترجیح می‌دهید" يَسْتَحِبُّونَ الْحَياه الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَه" (ابراهیم 3)
چرا به دنیا داران خیره می‌شوید "لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى ما مَتَّعْنا بِهِ" ( حجر88)
چرا فقط به دنیا فکر می‌کنید " لَمْ يُرِدْ إِلاَّ الْحَياه الدُّنْيا " (نجم /29)
زندگی دنیا برای کفار جلوه دارد "زُيِّنَ لِلَّذينَ كَفَرُوا الْحَياه الدُّنْيا" (بقره 212)
دنیا اندک و ناچیز است "فَما مَتاعُ الْحَياه الدُّنْيا فِي الْآخِرَه إِلاَّ قَليلٌ " (توبه38)
این همه هشدارهای قرآن کریم به خاطر کنترل مردم دنیاگراست و آنچه درآیات و روایات انتقاد شده از دنیا پرستی آخرت فروشی ،غافل شدن ،سر مست شدن و حق فقرا را ندادن و ... است.
ولی اگر افراد در چهار چوب عدل و انصاف سراغ دنیا بروند و از کمالات دیگر و آخرت غافل نشوند مذمتی درکار نیست
نکته سوم : در آیه بعد خداوند بابیانی زیبا و استدلالی روشن به کسانی که به خاطر حفظ زندگانی دنیا دین را رها کرده‌اند می‌فرماید:آیا کسی که به او وعده‌ای نیکو داده‌ایم و آن را خواهد دید، مانند کسی است که او را از بهره‌ی زندگی دنیا بهره‌مند ساختیم. "أَفَمَنْ وَعَدْناهُ وَعْداً حَسَناً فَهُوَ لاقيهِ كَمَنْ مَتَّعْناهُ مَتاعَ الْحَياه"
وعده ای که در این آیه به آن اشاره گردیده همان وعده‌ای است که در آیات مختلف قرآن به اهل ایمان و عمل صالح -داده شده است.نظیر:" وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظيمٌ" (9مائده)
خدا به کسانی که ایمان آورده و عمل صالح می کنند مغفرت و اجر عظیم وعده داده است.
و خداوند وعده خود را تکذیب نمی کند همچنانکه خودش فرمود: "إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ " (55یونس)
آگاه باشید که وعده خدا حق است .
سپس این دسته از افراد رامقایسه فرموده با کسانی که خداوند آنها رااز متاع زندگی دنیا برخوردارنموده و از آن وعده حسن محرومند، می فرماید : "كَمَنْ مَتَّعْناهُ مَتاعَ الْحَياه الدُّنْيا" وجه مذمت این افراد از آن روست که به زندگی دنیا قناعت کرده‌اند. این افراد در روز قیامت برای حساب و عذاب احضار می شوند ."ثُمَّ هُوَ يَوْمَ الْقِيامَه مِن الْمُحْضَرينَ"
علی علیه السلام می فرمایند:" فِي حَلَالِهَا حِسَابٌ وَ فِي حَرَامِهَا عِقَابٌ" در حلال دنیا حساب و در حرام آن عقاب است. (نهج البلاغه خطبه 82)
حاصل سخن اینکه انسان در معرض از دست دادن سعادت اخروی خویش به خاطر وابستگی به دنیا است .عقل می گوید برگزیدن ایمان و هدایت الهی و او به بهای از دست دادن زندگی دنیوی باشد بهتر است.