تقریباً قطعی است که حضرت معصومه (علیهاالسلام) ازدواج نکرد، در این صورت این سؤال پیش می آید که سنت ازدواج مستحب مؤکد اسلامی است، تا آنجا که رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: "ما بُنِیَ فِی الْاِسْلامِ بَناءٌ اَحَبَ اِلَی اللهِ عَزَوَجَلَ، وَاَعَزَ مِنَ التَزویجِ؛ در اسلام در پیشگاه خدا بنایی برپا نشده که محبوب تر و عزیزتر از بنای ازدواج باشد."(1) نیز فرمود: "اَلنِکاحُ سُنَتِی، فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَتِی فَلَیْسَ مِنِی؛ ازدواج سنت و برنامه من است، پس کسی که از سنت من دوری کند از من نیست."(2) در عصر امام باقر(علیه السلام) بانویی به خاطر ریاضت و کسب فضیلت، ازدواج نمی کرد، امام باقر(علیه السلام) به او فرمود:"اگر در ترک ازدواج، فضیلتی به دست می آمد، حضرت فاطمه (علیهاالسلام) سزاوارتر از تو بود، که به خاطر کسب فضایل اخلاقی، ازدواج نکند، زیرا هیچ بانویی در کسب کمالات، از فاطمه (علیهاالسلام) پیشی نگرفته است."(3) پاسخ: در پاسخ به این سؤال دو مطلب گفته شده که هر کدام، یا یکی از آنها، دلیل شایسته ای است که موجب ترک ازدواج حضرت معصومه (علیهاالسلام) شده است:
1- دختران امام کاظم (علیه السلام) به ویژه حضرت معصومه (علیهاالسلام) در سطحی از کمالات بودند که برای خود کفو و همسر مناسبی نیافتند، تا با او ازدواج کنند.
2- ترس و وحشت حکومت پر از خفقان و اختناق هارون، به گونه ای بود که کسی جرأت نمی کرد با دختران امام کاظم (علیه السلام) ازدواج نماید و داماد آن حضرت شود، زیرا دامادی آن حضرت، از نظر دستگاه طاغوتی هارون، موجب خطر شدید برای آن داماد می شد، به این ترتیب، حضرت معصومه (علیهاالسلام) و بعضی از خواهرانش، از ازدواج صرف نظر کردند.
3- در ضمن نباید این مطلب را از نظر دور داشت که امام کاظم(علیه السلام) در زندان به سر می برد، و اطلاع امام رضا(علیه السلام) از آینده(در مورد شهادت پدر، و هجرت اجباری او به خراسان) شاید دلیل دیگری برای ترک ازدواج حضرت معصومه (علیهاالسلام) باشد. و این نیز از مصائب و رنج های روزگار نسبت به خاندان نبوت است، که ستمگران کینه توز، با ایجاد شرایط نامساعد، آن ها را از مواهب زندگی، محروم ساختند.
پاورقی ها:
1)مستدرک الوسائل» ج 14، ص 152، ح 16.
2)بحارالانوار» ج 100، ص 220، ح 23.
3) وسائل الشیعه» ص 17 و 18.
منبع: حضرت معصومه (س) فاطمه دوم، محمدی اشتهاردی محمد، قم، اخلاق 1380، ص101و 102.