مریم راشد[1]
چکیده
مقولة تربیت از ابتدایی‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای زندگی بشر است و بدون شک، مهمترین عامل شکل دهندة شخصیت، اندیشه، باور و اخلاق و رفتار آدمی به شمار می‌آید. انسان تنها در پرتو تربیت صحیح است که به عنوان موجودی هدفمند می‌تواند به آرمان‌های خود دست یابد و به سعادت مطلوب خویش برسد.
تربیت به معنای واقعی تنها می‌تواند در اختیار پدران و مادران باشد؛ زیرا آن‌ها هستند که اوّلین بار دفتر ناگشودة فکر و ذهن کودک را باز می‌کنند و نخستین خطوط را در آن ترسیم می‌نمایند. رفتار آن‌ها هرچه باشد سرمشقی برای کودک است. او والدین را خواسته یا ناخواسته، الگوی بی‌بدیل زندگی می‌داند و همواره می‌کوشد رفتار خود را با افعال آن‌ها انطباق دهد. پدر و مادری که به تربیت فرزند خود علاقه‌مندند، باید بکوشند ابتدا خود فضایل اخلاقی را کسب کنند تا پرورش کودک در محیط خانه به نحوی نیکو صورت پذیرد.
در امر خطیر پرورش مذهبی کودک، این مسأله صورت جدّی‌تری به خود می‌گیرد. از آنجا که کودک فطرتاً برای پذیرش تعلیمات مذهبی آمادگی دارد، پدر و مادر باید با دقّت و حوصله به این امر اقدام نمایند. آن‌ها برای دستیابی به این منظور به اطّلاعات و دانش‌هایی نیاز دارند که اهمّ آن آشنایی با نحوة تربیت دینی صحیح، شناخت احوال درونی و ذهنی کودک و چگونگی درک او از مفاهیم دینی است. با در نظر گرفتن این مسائل، پدر و مادر می‌توانند در استحکام مبانی اعتقادی کودک بهترین راهنما باشند. البته آن‌ها در این راه نیاز به الگوهای مطمئن عملی دارند تا با تمسک به آن‌ها هم خود، هم فرزندانشان راه صحیح بندگی و سعادت را بپیمایند. فرامین قرآن و سیرة عملی معصومین به عنوان عالمان و مفسّران وحی، بهترین و مطمئن‌ترین منابع و الگوهای کاربردی در عرصة تعلیم و تربیت اسلامی‌اند.
این نوشتار تلاشی برای دستیابی به روش تربیت صحیح دینی و نیز بررسی نقش والدین در این امر بر اساس آموزه‌های قرآنی و روایی است.
واژگان کلیدی: تربیت، تربیت دینی، والدین، تربیت دینی کودک، تعلیم.
[1]. مدرس مؤسّسه علمی تحقیقی مکتب نرجس.